
Na twee zangstudies, Klassiek en Jazz, belandde Pauline van Antwerpen op het podium als spreker. Maar pas nadat zij drie jaar bij KPN werkte als operator, trainer en coach. Deze ervaring was cruciaal, omdat ze hierdoor het bedrijfsleven van binnenuit leerde kennen. U vindt Pauline in de categorie ...
Na twee zangstudies, Klassiek en Jazz, belandde Pauline van Antwerpen op het podium als spreker. Maar pas nadat zij drie jaar bij KPN werkte als operator, trainer en coach. Deze ervaring was cruciaal, omdat ze hierdoor het bedrijfsleven van binnenuit leerde kennen. U vindt Pauline in de categorie ‘fake speeches’, maar die term dekt de lading niet. Vandaar dit gesprek over haar werkwijze die zij, in opdracht van ministeries en multinationals, al 14 jaar met succes toepast.
Pauline, jij noemt jezelf ‘verborgen spreker’. Waarom?
Dan kan ik me voordoen als bioloog, historicus, filosoof of andere specialist, om het thema van een congres vanuit een aanvullende of onverwachte invalshoek te belichten. En aldus een zinvolle bijdrage leveren aan een verandertraject, een reorganisatie of een cursusdag; eigenlijk elke gelegenheid die vraagt om een frisse kijk of verhelderende blik.
Kan de organisatie dan niet beter een echte expert uitnodigen?
Ik wil de expert niet vervangen! Daar komt bij dat ik meestal geen expert vertolk in het onderwerp zelf, maar juist een deskundige uit een ánder vakgebied. Op deze manier benader ik het thema via een omweg, waarmee ik de visie van mijn toehoorders wil verbreden en verdiepen.
Noem eens een voorbeeld?
Mijn speech tijdens de Innovation Lecture. Innovatie is toekomstgericht, en ter lering haalde ik het verleden erbij. Als cultuurhistorica liet ik vijf OBN’ers –Oude Bekende Nederlanders— de revue passeren, om te laten zien dat ook zij obstakels tegenkwamen op hun weg naar vernieuwing. Voor de luisteraars bleek dat niet alleen informatief, maar ook een hart onder de riem, een stimulans om door te zetten.
Wat heb jij als ‘echte’ expert toe te voegen?
De TU Delft benaderde mij voor een congres met het thema ‘Implementatie van integrale veiligheid op universiteiten’. De stukken waren nogal abstract en op managementniveau. Omdat de uitvoering ook lager in de organisatie moet plaatsvinden, bleef ik spitten tot ik een concreet beeld had. Vervolgens gaf ik, als veiligheidsexpert uit de VS die het hele traject daar al op orde had, voor iedereen herkenbare voorbeelden. Zo kreeg men een idee hoe het beleid er uitziet in de praktijk. Achteraf noemde de organisatie mijn vertaalslag ‘een onmisbare bijdrage aan de conferentie’.
Wat onderscheidt jou het meest van een echte wetenschapper?
Ik weet inhoudelijk natuurlijk niet zo veel als een echte expert. Maar mensen zeggen wel over mij; ‘Wat praat die hoogleraar op een grappige manier over haar vak, ik wou dat ze dat allemaal zo deden’. Humor is een prachtig middel om zware onderwerpen toegankelijk te maken. Powerpoint helpt daarbij; op goeie plaatjes krijg je gegarandeerd een lach. Bovendien zorgt gebruik van beeld ervoor dat we informatie beter opslaan.
Hoe kun je nou van zóveel onderwerpen verstand hebben?
Als kind stelde ik al meer vragen dan mijn ouders konden beantwoorden. Dan zei mijn vader; ‘Kijk maar in de encyclopedie!’ Nu zoek ik op internet, of ik koop een boek. Ik krijg vaak de vraag; ‘Werk jij ook bij Canon/ Shell/ VWS/…?’ omdat ik me zo grondig verdiep in de organisatie. Bovendien heb ik een brede belangstelling van nature. Natuurlijk heb ik m’n stokpaardjes. Evolutie, ofwel, hoe planten en dieren veranderen door samen te werken en zich aanpassen aan hun omgeving, daar kunnen wij veel van leren! Dat gebruik ik vaak in mijn verhalen. Bijvoorbeeld op het congres ‘How to feed our world? van Wageningen University. Elke spreker, een specialist op eigen terrein, kwam met een stukje van de oplossing. Ik kreeg later te horen dat ik, als buitenstaander, met mijn verhaal alle stukjes had gecombineerd tot een totaaloplossing. Blijer kun je me niet maken! Want uiteindelijk stel ik al mijn kennis in dienst van de opdracht. Wat is belangrijk voor deze doelgroep? Hoe breng ik de boodschap het beste over?
Wat dat laatste betreft heb ik ook profijt van mijn ervaring als podiumkunstenaar.
Had je niet liever zangeres willen zijn?
Nee. Ontdekken en leren is voor mij een grotere levensbehoefte. Al kun je een creatieve aanleg niet verloochenen, maar dat hoeft ook niet. Als verborgen spreker kan ik creatief zijn, én eeuwige student.
''Vier keer per jaar organiseren wij PechaKucha Night Utrecht. Een avond waarop twaalf creatieve sprekers aan de hand van een vast format vertellen over hun werk. Het belangrijkste doel is inspiratie bieden aan de bezoekers. In onze zoektocht naar (nog) onbekend podiumtalent met een bijzonder verhaal kwamen we bij Lideweij Bosman terecht. Zij was al eerder op onze longlist verschenen vanwege haar boek Naupaka, maar door de storm aan publiciteit wilden wij even wachten. Wij waren juist benieuwd naar het verhaal na de publicatie van haar boek. Zo was zij uiteindelijk december afgelopen jaar bij ons te gast. Ze bleek een veel uitgebreider verhaal te hebben dan alleen de nasleep van haar boek; het heeft haar een richting gegeven waaruit ze nog meer voldoening haalt dan alleen het opschrijven van haar verhaal. Dat maakte haar presentatie de ideale PKN presentatie. Wat begon met een worsteling en een reis naar Hawaii heeft uiteindelijk geleid tot nieuwe inzichten en een nieuwe richting in haar leven. Niet alleen het verhaal zelf biedt genoeg stof om mee te inspireren, Lidewij weet ook goed verschillende mensen aan te spreken met haar hands on aanpak en haar visie op wat ze wil bereiken. Ze is een sprekend (letterlijk én figuurlijk) voorbeeld van wat je soms moet laten gaan en moet overwinnen om uiteindelijk een nieuw doel in je leven te vinden.''
"Pauline kan, als zogenaamd expert, een volle zaal boeien door een inleiding te houden doorspekt met humor. Ze brengt entertainment op het allerhoogste niveau, waarbij het publiek tot nadenken wordt gestimuleerd en de lach niet kan onderdrukken. Haar veelzijdigheid is verbazingwekkend."
"Houthoff Buruma organiseerde onlangs een bijeenkomst voor zijn juristen over carrièreplanning. Daarbij kwamen ook aspecten van genderdiversiteit aan de orde. Via via hadden wij enthousiaste verhalen over Pauline gehoord en wij besloten haar te vragen een voordracht te houden over gelijke ontwikkelingsmogelijkheden voor mannen en vrouwen.
Paulines bijzondere presentatie, die tegelijkertijd hilarisch én volkomen geloofwaardig was, heeft de toehoorders aan het denken gezet. Na afloop en ook in de dagen daarna werd er druk over het onderwerp gesproken. Daarmee beantwoordde haar optreden volkomen aan het doel van deze bijeenkomst. Een aanrader!"
"De opening van onze nieuwe vestigng op 23 april 2010 in Amsterdam was een groot succes. De bijdrage van Pauline van Antwerpen droeg daar sterk aan bij: passievol en met humor bracht zij haar verhaal. Ook onze verkeerskundige invloed had zij slim ingepast. Pauline bedankt."
Miranda Bol: "De kwaliteiten van Pauline zijn werkelijk uniek te noemen. Ze kroop in de huid van onze klant en gaf op niet te evenaren manier haar observaties terug aan de doelgroep, aan de hand van een boeiende vergelijking met mieren, ondersteund door indrukwekkende beelden. Daarnaast gaf zij stof tot nadenken. Pauline zette de boodschap van onze onderwijsprogramma’s zeer krachtig neer: Never Stop Asking."
Beverley Walker: "Pauline was bijzonder overtuigend als evolutionair biologe. Haar Franse accent was realistisch en ze sprak met autoriteit en humor over haar onderwerp. De manier waarop ze haar verhaal had afgestemd op het thema van de conferentie gaf blijk van een grondige voorbereiding. Veel van mijn collega’s waren verbijsterd dat het om een performance ging!"
''Wij hebben Pauline benaderd omdat er tijdens ons symposium Integrale Veiligheid in het Hoger Onderwijs behoefte was om onze gasten aan te zetten na te denken over Integrale Veiligheid. Wij wilden ons toch wel gecompliceerde onderwerp op een luchtige liefst vermakelijke manier naar voren gebracht zien, kortom wij wilden het schijnbaar onmogelijke.
Wij hebben Pauline bij dit project leren kennen als een professioneel kunstenares die niet tevreden is voordat alle facetten van haar performance volledig afgestemd zijn op de behoeften van het onderwerp.
Zij verdiept zich intensief in het onderwerp en ontwerpt diverse creatieve benaderingen die zij vervolgens samensmeedt tot een, in ons geval, haarscherpe persiflage waarvan het publiek met volle teugen kon genieten en door verrassende wendingen tot denken werd aangezet over het onderwerp Integrale Veiligheid.
De balans tussen inhoud en vermaak wordt door Pauline nauwkeurig opgebouwd en bewaakt. De rol die zij zichzelf heeft toegedacht wordt zo levensecht neergezet dat bijna niemand haar voor zij de bühne betreedt nog herkent als zichzelf.
Wij beoordelen de prestatie van Pauline voor ons symposium als een onmisbare, zij heeft een belangrijk aandeel gehad bij het succes van deze dag.''
Twan van de Kerkhof, oprichter European Leadership Platform: "Goede managers weten oogkleppen te vermijden. Ze houden hun ogen en oren goed open en stellen zekerheden voortdurend ter discussie. Pauline helpt daarbij. Ze nodigt je uit om met een hernieuwde en vernieuwende blik te kijken. Tijdens haar presentatie heb je veel plezier. Na afloop heb je veel geleerd."
Ivo Matser, CEO TSM Business School: "Pauline is in staat om op basis van een perfect voorbereide presentatie mensen te boeien door haar creatieve manier van voordragen. Hierbij gebruikt ze toegankelijke en subtiele humor en heeft ze een goede interactie met de groep. Ze krijgt mensen op het puntje van hun stoel en is in staat zowel een boodschap over te brengen als de zaal op onverwachte momenten te verrassen."
Daan Quakernaat, filosoof en collega-spreker, toen hij het woord overnam van Pauline: "Dames en heren, ik heb al veel gezien... maar dit is echt een toppertje!"
"Pauline van Antwerpen heeft een 'fakespeech' gehouden bij een bijeenkomst waar wij medeorganisator van waren. Zij heeft de bijeenkomst geopend met een inspirerende schets van de toekomst in 2028.
Wij zijn tevreden over de prestatie van Pauline bij de bijeenkomst. De "fakespeech" heeft naar ons idee bijgedragen aan de goede bijeenkomst die daarop volgde door de deelnemers te prikkelen over de toekomst na te denken en uit de dagelijkse gang van zaken te halen.
Ook zijn wij tevreden over de samenwerking voorafgaande aan de bijeenkomst. Wij wilden zelf een deel van de regie houden over de inhoud de fakespeech, ook op detailniveau. Pauline heeft laten zien flexibel te zijn in de inhoud en het proces, en heeft ons alle mogelijkheden gegund om input te leveren en die op een goede (en snelle) manier ingepast in haar presentatie. Wij hebben het gevoel dat we de fakespeech zo gezamenlijk hebben kunnen vormgeven."
"Wat was jouw optreden geweldig! De opdrachtgever (Ministerie van V&W) was laaiend enthousiast en heel erg tevreden. De zaal was in één keer wakker en alert. Daar komt bij; de manier waarop jij de gevoelige materie in je optreden wist te verwerken was klasse! Ook onze samenwerking vond ik heel prettig. Je bent open en eerlijk, je komt je afspraken na en, last but not least, je levert topkwaliteit!"
"Als openingsspreker levert Pauline van Antwerpen een perfecte bijdrage aan het verloop van de rest van het programma. Als verborgen spreker brengt ze het publiek tegelijkertijd in verwarring en vervoering. Daarmee staat iedereen in de stand ‘open’ en ‘opgewekt’ voor de rest van de dag.
Pauline trad op tijdens de jaarlijkse vrouwenconferentie van UWV. Met een perfecte mix van ernst en humor zette Pauline ons beurtelings op het verkeerde been én aan ’t denken. Zij oogstte met haar optreden dan ook zowel applaus als een gulle lach van alle ruim 500 aanwezigen. En er werd nog lang over nagepraat. Wonderbaarlijk goed!"