Te vroeg of te laat stoppen? Leer vooruit falen!

Eigen analyses tonen volgens Paul Iske aan dat er zestien universele redenen zijn voor mislukkingen. Door de faalpatronen die daaraan ten grondslag liggen paraat te hebben kun je tevoren actie ondernemen, oftewel vooruit falen. Zo leer je van mislukkingen voordat ze plaatsvinden. Hoe? Paul wil voor elk faalpatroon een klein boekje maken. Het eerste uit de geplande serie van zestien gaat over de junk als faalpatroon. “Mensen zeggen vaak achteraf dat ze eerder met iets hadden moet stoppen, maar als dat te vroeg gebeurt krijgen ze geen terugkoppeling en weten ze niet wat ze gaan mislopen.”

Bijvoorbeeld wanneer de hoofdprijs van de Postcodeloterij valt in jouw straat een week nadat je (te vroeg) hebt opgezegd. Als mensen te laat stoppen met die loterij weten ze dat ze hun geld hebben verspeeld wanneer ze niets winnen. “Is het mogelijk intelligentie te ontwikkelen om het stopmoment beter te kunnen bepalen?” Bijvoorbeeld wanneer je moet stoppen met een behandeling als je ziek bent, je baan moet opzeggen of je vastgelopen huwelijk moet ontbinden. Daarmee niet te vroeg of te laat zijn kan veel opleveren, ook financieel. Paul: “Ik wil daarover een aantal mensen interviewen, mijn dochter helpt daarbij en met de communicatie. Op mijn verlanglijstje staan onder anderen Mark Rutte over zijn epifane moment, Jan-Peter Balkenende en zelfs Joe Biden.

Niet iedereen stopt trouwens uit vrije wil, ze kunnen ook gewoon niet voor een functie worden herkozen. Ik wil vanuit allerlei perspectieven onderzoeken naar welke signalen je zou kunnen kijken, wat de ervaringen zijn van mensen die nu bezig zijn met na te denken over stoppen of dat gedaan hebben en terugkijken. Hebben zij zich laten beïnvloeden door mensen van buitenaf, of zich gebaseerd op hun onderbuikgevoel? Ik wil kijken hoe ik mensen kan helpen te snappen wat het juiste stopmoment is.”

AI (aanvullende intelligentie)

“Dat moeten mensen met hun eigen intelligentie doen, gecombineerd met de ervaring van anderen.” Met hulp van artificiële intelligentie? “AI staat voor mij voor aanvullende intelligentie. Met de termen kunstmatig of artificieel heb ik moeite. Wat is dat nou? Mensen zijn goed in bepaalde dingen en minder goed in andere. Wat dat laatste betreft kunnen we misschien ook de sterkte van die aanvullende intelligentie inzetten, bijvoorbeeld door de interval en daarmee de schade van te lang doorgaan te beperken. Datzelfde geldt voor het limiteren van het aantal gemiste kansen als je te vroeg ergens mee ophoudt. Mijn dochter en ik doen nu onderzoek dat direct is gekoppeld aan dit eerste faalpatroon dat we de junk hebben genoemd. Het gaat immers ook om een soort verslaving. Anderzijds stoppen mensen ook niet tijdig met projecten als hun budgetten nog niet op zijn en weten dat ze anders een volgende keer geen geld krijgen. En er zijn nog veel meer onderliggende redenen”, aldus Paul, die in zijn boekje junk de analyse meegeeft en tips geeft over wat mensen van elkaar kunnen leren, op welke signalen ze moeten letten en welke hulpmiddelen ze kunnen inzetten.

Duiker van Acapulco

“Het tweede boekje zit al in mijn hoofd. Dat faalpatroon, de duiker van Acapulco, is enigszins aan het eerste gerelateerd. Het gaat over of je op tijd bent om ergens mee te beginnen. Eind jaren negentig werkte ik nog bij Shell. Het bedrijf realiseerde zich niet te weten welke kennis er in huis was: ‘we weten niet wat we weten’. Samen met een collega heb ik daarvoor het MASTER-systeem opgezet (‘Mapping System for Technological Expertise and Research’). Dat was echt een groot succes. Ik zag dat het systeem echt iets zou kunnen worden. Mijn collega en ik gingen weg bij Shell om van ons systeem een bedrijf te maken. ‘Ik ga de wereld slim maken en mezelf rijk’. Dat is allebei mislukt Waarom? We waren te vroeg.” Wat is de link met die duiker? “Mensen duiken in de branding vanaf een hele hoge rots. Zij wachten soms langer dan 30 minuten tot de goede golf komt. Dat is een vorm van timing. Hetzelfde bij innovatie. Ook dan moet er een goede ‘wave’ zijn. Te vroeg of te laat levert een barstende hoofdpijn op. Timing is waanzinnig belangrijk, je kunt nog zo’n goed idee hebben, maar als je het niet op het goede moment doet wordt het niks. Dat wordt dus mijn tweede boekje.”

Tweede kans

In zijn tijd als ‘Chief Dialogues Officer’ bij ABNAMRO viel Paul op dat ondernemers die failliet waren gegaan vanwege te hoog risico geen of onvoldoende krediet kregen om hun ondernemerschap te continueren. “Ik heb toen gezegd: ‘Het moet toch uitmaken hoe je mislukt bent, of je stom bent geweest, je best hebt gedaan of iets hebt geprobeerd dat al dan niet zou kunnen lukken. Als ze het opnieuw proberen nemen ze hun ervaringen mee, waardoor ze misschien zelfs kansrijker zijn’. Destijds zeiden ondernemers in mijn boekje: ‘Het succes van nu is wel mede te danken aan wat ik geleerd heb toen het niet zo goed ging’. Uit Europees onderzoek, het Phoenix-project, blijkt eveneens dat mensen die (briljant) mislukt zijn en opnieuw beginnen meer kans van slagen hebben dan starters. Als je zou kunnen vaststellen dat iemand briljant mislukt is, dan is het absoluut de moeite waard daarna in die persoon of in dat verhaal te investeren. Ik stel me een tweedekansenfonds voor dat alleen investeert in bedrijven die worden geleid door mensen die ooit failliet zijn geweest en bewezen briljant zijn mislukt. Zij hebben doorzettingsvermogen. Financiers zouden de methode kunnen hanteren waaraan ik werk en die is gebaseerd op mijn VIRAL-methode waarbij wordt gekeken naar Visie, Inzet, Risico, Aanpak en (geleerde) Lessen. Als de VIRAL-score hoog genoeg is kwalificeren herbeginners zich voor financiering via het tweedekansenfonds.”

Bron: ACADEMY Magazine 2025