Volgens André Kuipers is de situatie sinds de uitbraak van het nieuwe coronavirus enigszins te vergelijken met een ruimtemissie. Daarom deelt André zijn belangrijkste isolatietips met de rest van het land.
Terwijl je met ruim 27 duizend kilometer per uur om de aarde zoeft, zit je samen met een kleine bemanning opgesloten in een omhulsel van kunststof en metaal. Zo’n 400 kilometer onder je leeft de rest van de mensheid. Het zijn – afhankelijk van de missie – eenzame dagen, weken of maanden in internationaal ruimtestation ISS, en astronauten worden daarop vooraf uitgebreid psychologisch voorbereid. ‘Je leert hoe je moet omgaan met een situatie waarin iets kleins kan uitgroeien tot iets levensbedreigend, terwijl je grotendeels op jezelf bent aangewezen’, zegt de Nederlandse astronaut André Kuipers. Tijdens zijn tweede missie naar het ISS verbleef hij 193 dagen in de ruimte.
De situatie sinds de uitbraak van het nieuwe coronavirus is enigszins te vergelijken met zo’n ruimtemissie, vindt hij. Net als Kuipers toen, leven veel mensen nu in een beperkte ruimte, een sporadisch tripje naar de winkel of een blokje om daargelaten. En terwijl buiten de muren van het ISS een vacuüm heerste waar de dood op de astronauten wachtte, trekt in deze tijd ‘SARS-CoV-2’ onverbiddelijk door de straten. ‘Je moet je gedrag aanpassen om zo’n situatie goed door te komen’, zegt Kuipers. Dit zijn zijn belangrijkste isolatietips.
‘Tijdens de astronautenopleiding leer je al snel dat je in de ruimte écht naar elkaar moet luisteren. Vaak zoeken mensen in een gesprek naar een moment om in te haken, om een ervaring te delen, maar horen eigenlijk niet goed wat de ander zegt. Op die manier kweek je onbegrip en koken irritaties over.
‘Onthoud ook: iedereen is gevoelig voor stress en angst. Ik merk aan mezelf dat ik deze dagen wat nerveuzer ben dan anders. Ik ben, net als veel mensen, bang om ernstig ziek te worden. Over zulke dingen moet je open zijn.’
‘Of het nu je huisgenoten of je familieleden zijn: je moet zorgen voor groepsactiviteiten. Samen eten, spelletjes spelen. Je huis verven, voor mijn part. Je moet ook scherp zijn op wat je voor een ander kunt betekenen. Neem uit jezelf vervelende taken op je. Het toilet schoonmaken, bijvoorbeeld.
‘Herken ook wanneer iemand anders niet lekker in z’n vel zit. Tijdens mijn eerste vlucht had ik een heel druk schema, ik werkte veel te veel. Toen heeft mijn commandant ingegrepen, gevraagd aan de missieleiding om de boel iets te verlichten. Dat is erg belangrijk.’
‘In het ISS hadden we een duidelijke tijdsplanning. Dat geeft structuur en houvast. Maar we zorgden ook dat we niet alléén maar werkten. Wij hadden de zondagavond bijvoorbeeld standaard vrij. Zelfs astronauten hebben tijd voor hobby’s nodig.
‘Door het virus zijn de komende maanden al mijn lezingen en voorstellingen afgezegd. Nu ik meer thuis zit, kijk ik veel naar naar sciencefictionseries en spannende films. Juist nu is het af en toe heel fijn om een andere wereld in te duiken. Tegelijk kijk ik nu ook wetenschappelijke docu’s over virussen. En doomsday-films, zoals World War Z , over een wereldwijde zombie-uitbraak. Die krijgen nu ineens een extra lading.
‘Maar: hang niet de hele dag op de bank of op je bureaustoel. Aan boord van het ISS moesten we elke dag zo’n anderhalf uur sporten om fit te blijven. Dat kan thuis minder, maar neem er wel de tijd voor. Mijn vrouw en dochter doen aan hardlopen. We wonen redelijk afgezonderd, dus dat kan hier nog goed. Zelf gebruik ik onze crosstrainer veel. Maar het kan ook gewoon voor de televisie, zonder apparatuur, met een instructiefilmpje.’
‘Van een Russische collega kreeg ik in het ISS opnames van vogelgeluiden. Daar heb ik veel naar geluisterd. Van de groene plastic strips van onze voedselpakketten maakte mijn Amerikaanse collega een soort algenbos, als een onderwatergrot met planten waar we doorheen konden zweven. In een hoekje had hij ook de pitjes van een courgette geplant. Dat plantje werd een magische plek, waar ik veel naartoe ging. Al was het maar om de geur van zo’n plantje te ruiken. Ga dus ook nu af en toe naar buiten. Wel verantwoord, natuurlijk. Desnoods alleen in je eigen tuin of op je balkon.’
‘Ik onderhield vanuit de ruimte veel contact met mensen op de grond. Ik had een lange lijst met telefoonnummers bij me. Nu is ook een uitgelezen tijd om die oude collega weer eens te bellen en bij te praten. Of die tante die je al zo lang niet gesproken hebt.’
‘Een dagboek helpt de gedachten te ordenen en te reflecteren. Tegen mijn kinderen heb ik gezegd: besef dat dit een héle bijzondere tijd is. Over honderd jaar praat men hier waarschijnlijk nog over. Grote kans dat je kinderen of kleinkinderen later graag je dagboek willen lezen.’
‘Van alles wat je als astronaut leert, is dit het belangrijkste: vertrouw op de wetenschap. Geen mens kan van alles verstand hebben. Wij voerden in het ISS uit wat technici, ingenieurs en vluchtleiders vroegen. De rol die zij toen speelden, spelen het RIVM, de virologen, de huisartsen en de ic-specialisten nu voor ons allemaal. Doe wat zij zeggen.
Mijn moeder is bijvoorbeeld 85. Die hebben we al in een heel vroeg stadium gevraagd in quarantaine te gaan, zelfs nog voor het officiële advies vanuit de overheid. Sindsdien doen we wel nog boodschappen voor haar. En ik ga af en toe langs om een praatje te maken. Vanachter het tuinhek, dat wel.’
Bron: de Volkskrant (27 maart 2020)
Auteur: George van Hal
André Kuipers is de eerste Nederlander met twee ruimtemissies op zijn naam. In totaal bracht de...
Offerte opvragen Bekijk het profiel