Tijd om grijze bedrijven uit te nodigen voor het groene obligatiefeest

Van miljarden tot biljoenen: het financieren van de transitie van grijze naar groene bedrijfsstrategieën

Waar we nu staan

De markt voor groene obligaties is binnen een decennium gegroeid van nul tot ca. €450 mrd. Honderden partijen bieden duizenden deals aan, tegenwoordig uit zo’n vijftig landen. Dit is een wereldwijd verschijnsel.

We hebben echter nog geen reden om te vieren. Grote delen van het noordelijk halfrond en de VS verbrandden letterlijk de afgelopen zomer. Op één moment raasden zes zware stormen over de aardbol. Australië wordt steeds warmer en droger, terwijl sommige delen van het continent juist overstromen. Extreme weersomstandigheden horen bij een warmere wereld. We moeten dringend maatregelen nemen en financieren om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen – en om ons aan te passen aan bestaande en aankomende klimaatseffecten. De noodzakelijke snelheid en schaal, zoals benadrukt in het meest recente IPCC-rapport, zijn ontmoedigend. We kijken naar een gat in de klimaatfinanciering van zo’n €2,2 bn per jaar .

Het opschalen van de groene obligatiemarkt van miljarden tot biljoenen is een uitdaging op zich. Omdat we alleen kunnen werken met verifieerbaar klimaatrelevante projecten wordt dat nog moeilijker. De uitgifte die we tot nu toe hebben gezien, wordt gedomineerd door de staatsgerelateerde organisaties, energienutsbedrijven, vastgoedondernemingen en financiële instellingen. Gezien de CO2-uitstoot vanuit deze sectoren is dat niet slecht. Maar het geeft evenmin de reële economie weer, laat staan de voornaamste beleggingsbenchmarks.

Wat er ontbreekt

Aanbieders van groene obligaties klagen over een schaarste aan projecten. Beleggers klagen over een gebrek aan vers aanbod van groen papier. We moeten die marktsegmenten activeren die tot nu toe grotendeels afwezig zijn geweest, maar een enorm potentieel bieden voor uitstootreductie. Het is gemakkelijk om die in kaart te brengen. Prominente denktanks en academici geven aan dat we ons moeten richten op efficiëntie in het bedrijfsleven, het overstappen op andere brandstoffen en elektrische voertuigen aan de vraagzijde, en op het uitfaseren van fossiele brandstoffen aan de aanbodzijde van energie.

Er een veelheid aan initiatieven die wijzen naar relevante sectoren en bedrijven. Toegewijde verantwoord beleggers – die in de bestaande groene obligatiemarkt aanlopen tegen uitdagingen op vlak van diversificatie en rendement – vragen om meer bedrijfsuitgiftes. Ze zijn erop gebrand om groen papier te zien van basisindustrieën en transportbedrijven, zeker met lagere credit ratings: denk aan cement en beton, metalen en mijnbouw, olie en gas en petrochemische producten, maar ook de luchtvaart, auto’s, bussen en vrachtwagens, en de scheepvaart.

”Olie- en gasbedrijven en raffinaderijen zijn nodig voor het leveren van biobrandstoffen voor de luchtvaart en zwaar transport.”

Dit klinkt niet bepaald groen – en daarom gaat het nou juist! Deze sectoren zijn vervuilend en ze zullen onderdeel van onze economie blijven uitmaken. Maar vaak kunnen ze nog grote efficiëntiewinsten boeken, of het nu gaat om de dagelijkse bedrijfsvoering, technologische doorbraken, of radicale operationele veranderingen.

Sommige bedrijven lopen tegen controverses rondom verantwoorde bedrijsvoering aan, maar ze zijn cruciaal voor toekomstgerichte technologieën die lage uitstoot van broeikasgassen elders mogelijk maken. Metalen en mijnbouw zijn cruciaal voor zonnepanelen, windturbines, accu’s voor elektrische voertuigen, en voor het integreren van duurzame energie in elektriciteitsnetwerken. Olie- en gasbedrijven en raffinaderijen zijn nodig voor het leveren van biobrandstoffen voor de luchtvaart en zwaar transport.

Hoe we er kunnen komen

We kunnen elke euro maar één keer uitgeven. Gezien de imminente dreiging die van de opwarming van de aarde uitgaat mogen we niet verkeerd beleggen: we hebben strikt klimaatrelevante projecten nodig. Daarom moeten we poortwachters neerzetten als we grijze sectoren toelaten tot de groene wedstrijd. Wij willen bedrijven die zich committeren aan strategische verandering. Die groene bedoelingen omzetten in tastbare klimaatmaatregelen, gerelateerd aan hun kernactiviteiten.

We kunnen ermee leven als de investeringen voor groen, vergeleken met de traditionele, in het begin beperkt zijn. Maar het moet een geloofwaardige indicatie zijn van meer dat komen gaat: een heroriëntatie naar een business model dat past binnen een globale opwarming van 2 graden Celcius, of liever 1,5 graad. Hoe kunnen aanbieders van groen papier zich straks geloofwaardig maken? Volgens het raamwerk van de Task Force on Climate-related Financial Disclosures (TCFD) van de Financial Stability Board moeten bedrijven laten zien hoe ze willen omgaan met de verwachte financiële gevolgen van klimaatrisico’s en –kansen – op hun kasstroom, hun winst- en verliesrekening, hun balans.

”Geloofwaardige groene obligaties zijn een manier om de reis van grijs naar groen te ondersteunen.”

Bedrijven moeten aantonen dat ze begrijpen hoe een transitie naar een bedrijfsmodel met een lagere uitstoot eruit zou kunnen zien; welke cruciale stappen op het gebied van klimaatmitigatie en –adaptatie ze moeten aanpakken; welke strategieën moeten worden ontwikkeld; welk raamwerk voor governance, waaronder de kwalificaties en prikkels voor het hogere management, moet worden opgezet; hoeveel investering nodig is en welke financiering daarvoor moet worden aangetrokken. Alleen dan kunnen we ons concentreren op de rol van groene obligaties in de financieringsmix. Geloofwaardige groene obligaties zijn een manier om de reis van grijs naar groen te ondersteunen. Ze moeten nooit een doel op zich zijn.

De volgende stappen

In de markt is er nog geen ‘deal-focused’ debat geweest rond de overgang van grijs naar groen. Maar zo’n discussie is wel broodnodig. Anders lopen we het risico van een puur ‘feel-good effect’: mooie (betrekkelijk schone) bedrijven komen naar de markt, maar het effect op het klimaat is gering.

De financiële sector, geleid door beleggers, moet constructief samenwerken met de grootste vervuilende bedrijven, voor een financiële markt die werkt als catalysator voor het vergroenen van de reële economie. Laten we de grijze bedrijven uitnodigen in de balzaal van de groene obligaties. Als ze het menens zijn, dan wordt het een feest. En het zal zeker verschil maken voor het klimaat.

Alle auteurs hebben aan het opiniestuk bijgedragen op persoonlijke titel

Manuel Adamini is Head of Investor Engagement bij Climate Bonds Initiative. Hij heeft gewerkt bij vermogensbeheerder Actiam en bankverzekeraar Fortis.

Sean Flannery is senior adviseur voor niet-overheidsorganisaties en ontwikkelingsbanken. Hij was voorheen Chief Investment Officer, Americas, bij State Street Global Advisors.

Toby Heaps is mede-oprichter en bestuursvoorzitter van Corporate Knights, het tijdschrift voor Schoon Kapitalisme.

Eloy Lindeijer is uitvoerend bestuurslid en Chief Investment Management bij vermogensbeheerder PGGM.

Tekst: PensioenPro