Teun Voeten

Over Teun Voeten

Dr Teun Voeten is al meer dan 33 jaar cultureel antropoloog en oorlogsfotograaf. Hij bezocht vrijwel elke brandhaard in de wereld en heeft 7 boeken op zijn naam. Op een unieke wijze combineert hij een intellectuele, academische achtergrond met veldervaringen in de meest uitdagende en extreme streken en situaties Hij promoveerde in Leiden met een proefschrift getiteld ‘The  Mexican Drug Violence. Hybrid Warfare, Predatory Capitalism and the Logic of Cruelty.’ In zijn studie onderzoekt hij de dynamiek van de drugsoorlog in Mexico en vergelijkt het hybride karakter ervan met de oorlog die ISIS tegen het Westen heeft uitgeroepen. Ook analyseert hij drugskartels als hyperkapitalistische ondernemingen, die verbazingwekkend veel overeenkomsten vertonen met gewone bedrijven. Tenslotte kijkt Voeten hoe je normale mensen tot moordenaars kunnen transformeren en trekt een vergelijking trekt tussen Mexicaanse huurmoordenaars, Jihadi’s en West-Afrikaanse kindsoldaten. Hoe zijn mensen in staat ‘onmenselijke’ wreedheden te begaan, die in wezen puur menselijk zijn? En wat is de zin van zinloos geweld?

Voeten behoort tot de top van de internationale oorlogsjournalistiek. Zijn carrière begon in 1991, Tel Aviv, toen de stad door Saddam Hoessein werd bestookt met SCUD-raketten. Hij rapporteerde met beeld en tekst van brandhaarden wereldwijd, ondermeer Ex-Joegoslavië, Congo, Irak, Liberia, Gaza, Nicaragua, Libië en onlangs nog Ukraine en Syrië, voor bladen als Vanity Fair, New York Times, de Volkskrant en Vrij Nederland, maar ook voor organisaties als Human Right Watch, de UNHCR en de ICRC. Voeten staat met twee poten in de modder en als geen ander kent hij de risico’s van het vak. In Bosnië werd hij door een sluipschutter in zijn been geschoten, In Colombia werd hij door Marxistische rebellen at gun point uit een bus gesleurd en ontvoerd, hij overleefde overval van een peloton gedrogeerde kindsoldaten in Sierra Leone waarna hij zich twee weken in de bush moest schuilhouden, lag verschillende malen onder vuur in hinderlagen van de Taliban en was als enige journalist in Kigali, toen de Rwandese genocide losbarstte. Voor een reportage ging hij vijf maanden met aan crack verslaafde zwarte daklozen in een tunnel in New York wonen. Vrij Nederland omschreef hem als ‘de meest avontuurlijke reporter van Nederland’, schrijver Arthur van Amerongen noemde hem ‘een kater met zeven levens’.

Voeten is echter geen roekeloze avonturier. Gedreven door een diep engagement, verontwaardiging over onrecht en een intellectuele nieuwsgierigheid, verkent hij de grenzen van het menselijke bestaan. Daarnaast heeft hij een meer dan gezonde interesse in buitenlandse politiek gekoppeld aan een innerlijke onrust die hem altijd weer voortdrijft. Oorspronkelijk studeerde hij culturele antropologie en filosofie in Leiden. Fotograferen leerde hij in de praktijk. Hij schreef boeken over de ondergrondse daklozen in New York, de burgeroorlog in Sierra Leone die hem bijna zelf het leven koste, en publiceerde het fotoboek ‘Narco Estado’ waarvoor hij 3 jaar het drugsgeweld in Mexico onverbiddelijk registreerde met zijn camera. Na zijn Mexico studie deed hij een onderzoek voor de stad Antwerpen die uitmondde in zijn veel geprezen boek ‘Drugs, Antwerpen in de greep van de Nederlandse syndicaten. In 2022 publiceerde hij zijn laatste boek: ‘Drug van de Duivel. De wereldwijde opkomst van crystal meth, waarvoor hij naar de door drugs gedesintegreerde achterbuurten van Los Angeles, Kabul, Tijuana en Philadelphia reisde. Voeten sprak met kartels, verslaafden, deelnemers aan met drugs gelardeerde orgies en veroordeelde criminelen.

Voeten is een begenadigd spreker met een fascinerend verhaal. Van het abstract politieke, tot het puur persoonlijke. Van dakloosheid tot drugsgeweld. Van de Mexicaanse kartels tot de Nederlandse onderwereld en de ondermijnende invloed van het narcokapitalisme. Over zin en onzin van legalisering en de doorgeschoten narcotisering van het Westen, Over ethische en esthetische dilemma’s in de oorlogsfotografie, over balanceren tussen voyeurisme en exploitatie. Over het veranderend gezicht van de oorlog, over terrorisme, criminaliteit en globalisering, over de risico’s van het vak, de voortdurende blootstelling aan dood en ellende, hoe het voelt zelf bijna gedood te worden en daadwerkelijk geliefde collega’s te verliezen. Maar ook hoe menselijk gedrag onder stress cultuurspecifieke, maar ook universele aspecten heeft, over de duistere, maar ook lichte kanten van de mens.

Op erudiete wijze analyseert, combineert en relativeert Teun Voeten verrassende en soms provocerende, gezichtspunten. Voeten geeft lezingen voor een publiek dat verschilt van gevangenen tot politiemensen, van managers tot bestuurders, van filosofen tot bedrijfseconomen en advocaten, van kunstenaars tot de plaatselijke Rotary club. met gevoel voor humor, een no-nonsense mentaliteit en een schat aan uitzonderlijke ervaringen, van gruwelijk tot schitterend die hij in woord én beeld weet hij op een onnavolgbare wijze zijn publiek te boeien.