Ondernemers scoren vanzelf al hoger op de geluksladder

Yogatherapeuten, mindfulnessleraren, boeddhisten, ze verkopen allemaal op hun eigen manier geluk. Althans deeltjes ervan. Guido Weijers, als cabaretier vooral bekend van zijn Oudejaarsconferences, vindt dat het niet gaat om of-of, maar om en-en. Hij kijkt naar wat de wetenschap zegt over geluk. Zijn theatercollege Masterclass Geluk, waarin hij wetenschappelijke feiten op onderhoudende en boeiende manier doorgeeft aan ondernemers en alle andere geïnteresseerden, is na een wat aarzelende start zeer succesvol en toe aan zijn derde seizoen. Uit metingen blijkt dat het publiek gemiddeld gelukkiger vertrekt dan het gekomen is en ondernemers al met een half puntje extra aan de masterclass beginnen.

“Ik heb eerst een soort imagostrijd moeten voeren. Veel mensen dachten ‘Guido, da’s toch die schele Brabander die zoveel mogelijk grappen in een uur stopt?’. Dit is toch iets anders. Het gaat echt over geluk en wie daarin niet is geïnteresseerd kan beter niet komen”, zegt Guido Weijers serieus. “Toen ik met de Masterclass Geluk begon was dat de eerste keer dat ik überhaupt voor ondernemers en bedrijven op het podium stond, want cabaret voor bedrijven werkt niet echt. Dan sta je negen van de tien keer op de foute plek op het verkeerde moment en als ze een grap niet leuk vinden valt het hele optreden in het water.”

Om te voorkomen dat mensen vooraf verkeerde verwachtingen hebben communiceert Guido in het begin vooral dat zijn theatercollege niet per se om te lachen is. Hij ziet het als zijn grootste opdracht de juiste mensen in de zaal te krijgen en ondernemers te laten beseffen dat hij gewoon een goed verhaal wil vertellen over hoe hun medewerkers gelukkiger kunnen worden. Wat natuurlijk positief kan uitwerken op de bedrijfsvoering.

”Bovendien denkt iedereen dat hij weet hoe geluk in elkaar zit.”

“Dat was de originele insteek. Later heb ik ‘met humor’ pas toegevoegd aan de titel van de masterclass, want het gaat niet om de grappen, die krijgen ze erbij. Als er niet wordt gelachen is het nog steeds een goed verhaal, dat bovendien aanslaat bij ondernemers. Het onderwerp past goed bij hen en is ook heel geschikt voor een in-company training.” Het idee voor het theatercollege ontstaat enkele jaren geleden als Guido bedenkt dat hij op zondagmiddag een filosofisch café wil openen en met vrienden wil praten over het leven. “Maar ja, dan moet je alsnog licht en geluid huren en als er honderd mensen komen kun je het net zo goed weer in een theatertje doen.

Zo is het ruim twee jaar geleden begonnen. Sindsdien probeer ik mensen bewust te maken van waarin ze geluk kunnen vinden, waar ze wel of niet gelukkig van worden en wat onderzoeken zeggen over trouwen, geld, kinderen krijgen en werk in relatie tot geluk. Dat lijkt simpel. Bovendien denkt iedereen dat hij weet hoe geluk in elkaar zit. Waarom zouden ze dan een uur naar mij gaan luisteren? Die mensen die dat vragen daag ik graag uit mij in één zin precies te vertellen wat geluk is. Dat blijkt dan heel moeilijk te zijn, vaak komen ze niet verder dan ‘geluk zit in kleine dingen’ of ‘geluk is een gevoel’.”

Weinig totaaloverzichten

Waar Guido tien jaar geleden nog vooral zijn publiek wil behagen, wil hij nu graag zijn visie op bepaalde zaken geven. “Ik weet ook niet hoe de wereld in elkaar zit en heb geen idee wat we hier met z’n allen aan het doen zijn, maar de meeste mensen proberen er wel het beste van te maken. Daarom benader ik geluk vanuit de wetenschap. Ik heb aan zelfstudie gedaan, masterclasses gevolgd aan de Erasmus Universiteit Rotterdam over de grondslagen en het rendement van geluk en in Bhutan onderzoek gedaan naar het Bruto Nationaal Geluk. Daaruit heb ik geprobeerd een totaaloverzicht te distilleren van de huidige wetenschappelijke kennis uit de geluksindustrie, dat ik in honderd minuten met mijn publiek wil delen.”

Het valt Guido Weijers op dat er weinig totaaloverzichten van factoren die ervoor zorgen dat mensen gelukkig zijn of niet. Vaak gaat het over losse onderdelen. Maakt trouwen gelukkiger, of geld, of werk? “Het is nooit alles bij elkaar. Degenen die iets te verkopen hebben in de geluksindustrie, zoals yogatherapeuten of mindfulnessleraren, bieden ‘hun’ geluk aan als de oplossing voor iets. Het is altijd of-of. Dan kun je beter focussen op wat de wetenschap zegt.” Volgens Guido is het niet voldoende te zeggen dat iets de waarheid is of mensen gelukkiger worden als ze dagelijks mediteren. “Je moet kijken of wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat dit al dan niet het geval is.”

Reusachtig interessant

Kortom. Er zijn zoveel verschillende uitspraken over en vormen en definities van geluk dat het reusachtig interessant is daar ruim een uurtje mee bezig te zijn. Aan het begin van het college vraagt Guido zijn toeschouwers en -hoorders hun smartphone erbij te pakken en op een bepaalde website in te vullen hoe ze zich op dat moment voelen en hoe tevreden ze zijn met hun leven.

“Aan het einde vragen we dat nog eens en zijn de meesten enkele tienden positiever. Na afloop zeggen ze vaak dat ze echt een helder beeld van geluk hebben gekregen en er nu zelfs ook een definitie van kunnen geven. Dat vind ik fijn. Het is sowieso leuk te merken dat wat ik heb gezegd bij meer mensen blijft plakken dan bij een gewone show. Ze gaan echt met een opdracht naar huis en het leuke is dat ze die zichzelf hebben gegeven na alles dat ze hebben gehoord.” Hij verwijst naar de filosoof Aristoteles (384-322 v. Chr.), die concludeert dat geluk of liever een goed en deugdzaam leven het uiteindelijke doel van al het handelen is.

“Zodra ik de oude theorieën van Aristoteles uitleg over hoe je tevredenheid, zingeving en dus geluk kunt bereiken, kunnen mensen hun eigen leven langs die meetlat leggen en beoordelen of ze er echt toe doen, genoeg plezier en genot hebben, voldoende leuke dingen doen die hen eventjes gelukkig maken en tevreden zijn over hun gezondheid, relatie en baan. Maar ook of ze genoeg doen voor de wereld en de mensen om hen heen.”

‘Ik geef mezelf een 9+’

Voordat ik mij in geluk ging verdiepen waardeerde ik mijn eigen geluk altijd met een 9+, nu kan ik voor mezelf heel goed verklaren waarom. Ik doe vaak spontane dingen, heb het goed voor elkaar, doe graag iets voor mensen en de planeet en voel me zinvol. Dat maakt dat ik me bevoorrecht voel. Ik zou met ditzelfde leven in mijn hoofd totaal niet dankbaar kunnen zijn, maar dan doe ik niets met alle factoren die ervoor zorgen dat ik gelukkig kan zijn. Dat zou zonde zijn.”

Het gesprek komt op de Zweedse muziekproducent en dj Avicii. “Hij reisde net zoveel als ik en had veel meer geld en aandacht, alle ingrediënten om gelukkig te zijn waren aanwezig, maar ergens blokkeerde zijn systeem. Mensen of bepaalde situaties werkten hem tegen of hij miste bepaalde stofjes in zijn lichaam, waardoor hij eerder vatbaar was voor depressies en het geluk niet herkende. Op 29-jarige leeftijd stapte hij in april 2018 uit het leven. Het is dus niet zo dat als je alle mogelijkheden om gelukkig te zijn hebt, je het ook automatisch bent. Dit soort dingen noem ik wel tijdens het college, maar ik blijf verder weg bij de hormonale kant van geluk, over stofjes, depressies en serotonine moeten doktoren en scheikundigen maar wat over zeggen.

Ik probeer ook geen mensen te genezen, alleen aan te geven hoe ze wetenschappelijk gezien het geluk kunnen vinden en vasthouden. Alles over geluk in een soort snelkookpan”, vertelt Guido. Geeft hij zichzelf inmiddels een 10? “Die 9+ is prima. Een 10 zou me denk ongelukkig maken, want dan is er niets meer te wensen of te dromen. Ik kan erg genieten van dingen bereiken. Niet alleen succes is voor mij de maatstaf voor geluk, het is vooral de weg ernaartoe, wanneer je nog dingen kunt creëren, die ik koester. Stel dat ik de Mount Everest zou beklimmen. De tocht naar boven is prachtig, maar als je op de top staat wat dan?”

Gelukspsycholoog komt kijken

Het publiek dat de masterclass bezoekt loopt heel erg uiteen. Van gebroken zieltjes tot succesvolle ondernemers en iedereen daar tussenin. “Ondernemers geef ik vaak aan het begin al een halve punt extra, een 8 in plaats van een 7,5, als ik vraag hoe gelukkig ze zich voelen. Ze hebben van nature namelijk al het idee dat ze alles naar hun eigen hand kunnen zetten en als ze dat goed doen zijn ze daar trots op. Degenen die zichzelf dan nog een 7,5 geven moeten harder werken.” Geregeld zitten er ook ‘life coaches’ in de zaal, van wie sommigen zelfs boeken over geluk hebben geschreven.

Gelukspsycholoog prof. dr. Ap Dijksterhuis, die zelf ook over geluk spreekt, is al twee keer komen kijken en ook een neurowetenschapper heeft het college gevolgd. “Dan is het interessant te kijken of wat ik zeg hout snijdt en dat blijkt zo te zijn.” Op de vraag of hij dit succes had verwacht – de kaartjesverkoop voor het derde seizoen overtreft de verwachtingen – antwoordt Guido dat hij had gedacht dat hij het zelf leuk zou vinden. Wat nu gebeurt is voor hemzelf ook een bevestiging dat mensen weten dat een theatercollege absoluut niet suf hoeft te zijn. “Ik dacht altijd dat ik goed was in grapjes maken, maar ik blijk nu ook een goede leraar te zijn volgens sommigen. Dat is een mooi compliment. Ik hoop dat mensen er blij van worden en er iets aan hebben.”

”Gek genoeg heb ik me nooit afgevraagd of ik doodongelukkig zou zijn als het anders was.”

Guido Weijers wordt gelukkig van zijn werk, reizen, fotograferen en steeds weer nieuwe ervaringen opdoen. “Er zijn mensen die zeggen dat je pas echt gelukkig kunt zijn als je weet hoe het is ongelukkig te zijn. Dat is niet helemaal waar. Het gaat erom dat je beseft dat er een bepaalde mate van geluk is en dat die kan groeien of afnemen onder invloed van allerlei dingen. Bill Gates heeft eens gezegd dat de voornaamste reden van zijn succes en geluk is dat hij is geboren waar hij is geboren. Dat is al zo bepalend voor welke kansen je krijgt.” Naar zichzelf kijkend, als het gaat over de relatie tussen succes en geluk, is hij keitevreden en dankbaar.

“Ik heb keiveel geld, het gaat keigoed en de zalen zitten keivol. Het is een enorm geschenk dat ik mag doen wat ik doe. Gek genoeg heb ik me nooit afgevraagd of ik doodongelukkig zou zijn als het anders was. Wanneer ik vanaf morgen geen kaartje meer verkoop ga ik met een rugzak naar Australië en ben ik net zo gelukkig als hier in een volle zaal. Ik heb toeristisch management gestudeerd, dus hoe moeilijk kan dat zijn? Het gaat mij niet om het applaus, maar om het creëren van iets nieuws, een voorstelling, een boekje of iets dat ertoe doet. Dat maakt me blij.”

Tekst: Jacques Geluk