De positieve mindset voor de organisatie van de toekomst

Zomaar een vraag: Van de dertigjarigen wereldwijd op dit moment, zijn de mannen in hun leven gemiddeld 10 jaar naar school geweest. Hoeveel jaar denk je dat de dertigjarige vrouwen gemiddeld naar school zijn geweest; 9 jaar, 6 jaar of 3 jaar? Aan welke groep ik deze vraag ook stel, de antwoorden zijn altijd weer verbluffend. Het overgrote merendeel van de mensen denkt dat het 6, of zelfs maar 3 jaar is. Het juiste antwoord is 9 jaar, maar vrijwel niemand weet dit.

Uit dit soort vragen blijkt dat velen een beeld van de wereld hebben dat een stuk grimmiger en negatiever is dan strikt noodzakelijk; we hebben een onnodig somber wereldbeeld. Natuurlijk hebben we met zijn allen een aantal grote vraagstukken zoals klimaatverandering, veranderende sociale en maatschappelijke verhoudingen, toenemende concurrentie, technologische ontwikkelingen en alle andere rampen, schandalen en conflicten die het dagelijkse nieuws vullen. Er gaat echter ook heel veel goed, met name als je kijkt naar langetermijnontwikkelingen. Die vooruitgang wordt vaak niet gezien.

We hebben een onnodig somber wereldbeeld

Dit onnodig sombere wereldbeeld (het idee van: met mij gaat het goed, met Nederland gaat het slecht) heeft ook zijn weerslag op organisaties. Veel mensen maken zich zorgen over hun baan, pensioen, de volgende reorganisatie, of dat robots hun werk over gaan nemen. Vaak leidt dat tot een vorm van verstarring die voor de organisatie niet goed is: het versterkt hokjes denken, belemmert initiatief en flexibiliteit, en staat daarmee verandering en innovatie in de weg. Terwijl we dat juist zo hard nodig hebben, want er beweegt natuurlijk wel het een en ander in deze maatschappij die steeds sneller lijkt te veranderen: We moeten meer doen met minder, ontwikkelingen als van lineaire processen naar circulariteit, van hiërarchie naar netwerken, van stabiliteit naar volatiliteit. En de zogenaamde ‘21st century skills’ die nodig zijn om deze transities tot een succes te maken, zoals kritisch denken en complexe probleemoplossing. Ga er maar aanstaan, allemaal razend ingewikkeld.

Factfulness is een praktische methode voor kritisch denken die helpt om op een meer genuanceerde manier naar je omgeving en organisatie te kijken. Factfulness kijkt naar hoe onze hersenen de neiging hebben om te reageren op gebeurtenissen en hoe ze informatie verwerken. Vaak blijkt onze natuurlijke reactie nogal primair te zijn, gedreven door onze angsten, de neiging om te overdrijven en zaken vanuit één gezichtspunt te bekijken. In totaal worden 10 instincten onderkend. Door deze om te denken ontstaan de 10 positieve principes van Factfulness.

 Factfulness kijkt naar hoe onze hersenen de neiging hebben om te reageren op gebeurtenissen en hoe ze informatie verwerken

Bijvoorbeeld het kloof-principe. We hebben een bijna onbedwingbare neiging om alles in twee groepen te verdelen zodat we vervolgens kunnen focussen op de verschillen: hoog-laag, links-rechts, goed-slecht etc. Maar realiseer je dat de meerderheid zich meestal in het midden bevindt; het is niet verstandig om je volledige beeldvorming uitsluitend te baseren op de uitzonderingen. Bij organisaties vraag ik vaak: “is uw organisatie ingericht om de meerderheid van uw klanten zo goed en snel mogelijk te helpen, of zijn de regels en procedures vooral gericht op de uitzonderingen en zitten deze uw goedwillende klanten in de weg?” Maar ook: “Heb je echt goed zicht op de doelstellingen en uitdagingen van andere afdelingen, klanten en leveranciers?” Probeer je te verplaatsen in de positie van de ander om beter begrip te krijgen.

 Probeer je te verplaatsen in de positie van de ander om beter begrip te krijgen

Of principe 6: Categorieën. Categorieën hebben we nodig om onze wereld in te delen; het zou ondoenlijk zijn om alle voorkomende objecten individueel te omschrijven. Indelingen als zakelijke klanten en consumenten, MKB en corporate, maatwerk en standaardproducten zijn dan ook superhandig. Echter, doordat de wereld en daarmee je markt verandert, is het wel zinvol om op gezette tijden je categorieën te toetsen: sluiten de gekozen klantsegmentatie en product/markt combinaties nog aan bij de huidige omstandigheden?

Het is heel verfrissend om met deze uitgangspunten naar je omgeving en organisatie te kijken, het plaatst situaties in een heel ander perspectief. Factfulness helpt om een positieve mindset voor de organisatie van de toekomst te ontwikkelen met de volgende voordelen:

• Verhoog de kans de toekomst goed in te schatten door een genuanceerder beeld van het heden;
• Neem betere beslissingen door anders naar data, aannames en langetermijntrends te kijken;
• Versterk flexibiliteit, samenwerking en diversiteit in de organisatie door andere ideeën en denkbeelden te stimuleren;
• Vergroot de innovatiekracht en het verandervermogen van de organisatie door buiten de gebaande paden te denken.