De mindset is het belangrijkst

“Ik was net wereldkampioen geworden in Australië. Terugvliegen over Shanghai was al niet meer mogelijk, we moesten via Dubai. Dat is een Chinees probleempje, dacht ik nog, kom maar op met die Spelen. Achteraf is het niet meer dan logisch dat gezondheid voor alles gaat en gaat het erom dat je het kunt accepteren.” Trainen voor de uitgestelde Spelen van Tokio in 2021 is anders dan anders en een uitdaging. Haar kansen kan ze tevoren moeilijk inschatten, maar uiteindelijk haalt ze wel het podium, maar niet het goud. Een spannende medaillerace voor de kust van het Japanse Enoshima is goed voor brons.

Doorzettingsvermogen, acceptatie en flexibiliteit. Dat zijn de drie woorden die voortdurend bij mij opkomen als Marit Bouwmeester op een rustdag in april haar verhaal vertelt. Ze spreekt er ook over. “Ik heb altijd veel bewondering voor mensen die gedurende een langere periode aan de top staan, zowel in het bedrijfsleven als in de sport. Voorbeelden op sportief gebied zijn Formule 1-kampioen Lewis Hamilton, Olympisch atleet Usain Bolt en schaatser Sven Kramer. Iedereen die goed is kan wel een keer winnen, maar het heeft iets speciaals wanneer dat meerdere keren gebeurt.

Dat heeft met karakter te maken, wat mij heel erg aanspreekt. Intussen heb ik een paar mensen om mij heen verzameld, ook uit het bedrijfsleven, om mee te sparren. Ik denk dat ondernemers heel veel kunnen leren van topsporters en omgekeerd. Sport zie ik als de metafoor, maar in beide gevallen is de ‘mindset’ het belangrijkste.” De Friese zeilster, die nu in Den Haag resideert, heeft in haar carrière drie keer de Conny van Rietschoten-prijs gewonnen voor de zeiler van het jaar. “Je kunt die prijs ook maximaal drie keer winnen. Dat is raar vanuit de sportgedachte. Als je de beste bent, ben je de beste. Daar hoort geen maximum aan te zitten.”

Ze doet er dit jaar alles aan weer de beste te worden, Haar concurrenten, die ze dit keer uitzonderlijk niet heeft gezien door de afwezigheid van wedstrijden tijdens de afgelopen winter, kampen met dezelfde beperkingen als zij. “Je schakelt toch weer heel snel en richt je energie vooral op waar je wel invloed op hebt. Al het andere moet je accepteren en kijken naar wat je in dat extra voorbereidingsjaar kunt bereiken.

Dat was en is heel uitdagend en vraagt veel flexibiliteit, want je kan minder trainen, sportscholen zijn dicht en veel wedstrijden zijn afgelast.” Marit wil als zeiler idealiter veel op locatie trainen, om zich bijvoorbeeld technisch volledig te kunnen aanpassen op het type golven in de baai bij Tokio en hoe de wind staat. “Dat kon nu niet, maar die situatie was op zich voor iedereen gelijk. Bovendien zijn zeilers gewend te rekenen met veranderende omstandigheden. Wij hebben in elk geval een goed plan B in werking.

Onvoorspelbaar

Net als in het bedrijfsleven, is veel in de zeilsport onvoorspelbaar en dan is het ook voor ondernemers en andere geïnteresseerden goed te weten hoe bijvoorbeeld Marit Bouwmeester daarmee omgaat. “Soms denk ik: wat doe ik in die zeilsport? Als topsporter ben je denk ik een bovengemiddelde ‘control freak’, die alles waar je controle op kunt uitoefenen ook echt wil controleren. Als dat bij iets niet kan, is dat wel het weer.

Doordat zeilers gewend zijn dingen te accepteren zoals ze zijn, dus ook het weer, kunnen we redelijk gemakkelijk door deze corona crisis heengaan. Je kunt wel veel wind willen, maar als die er niet is, is die er niet”, legt ze uit. “Er valt niet zoveel te willen. Vroeger was wind wel mijn favoriet en had ik zoiets van hoe harder het waait hoe groter de golven. Dat vond ik echt heel leuk. Ik heb geleerd dat je de uitdaging in elke weersomstandigheid kan vinden.” Over vroeger gesproken. Marit zeilt al vanaf haar zesde en is al als tiener lid van het nationale team. Gaat dat almaar met je sport bezig te zijn niet ten koste van het leiden van een normaal kinder- en jongerenleven?

Soms denk ik: wat doe ik in die zeilsport?

“Zo heb ik het eigenlijk nooit gezien. Ik ben super dankbaar dat mijn ouders mij met verschillende hobby’s hebben grootgebracht. Ze geloofden heel erg in een algemene opvoeding waarvan balsporten, muziek, zwemmen, zeilen deel uitmaken. Uiteindelijk liep de zeilsport een beetje uit de hand. maar het voelde nooit alsof ik concessies moest doen. Het was en is mijn manier van leven. Ik houd van de sfeer, van het altijd beter worden en krijg juist veel extra’s terug. Ik kom al heel lang op plekken van de wereld, die ik normaal nooit zou zien. Dat heeft me echt de kans gegeven als mens en in mijn sport te groeien. Ik merk wel nu ik ouder word dat die leefstijl van heel veel weg van huis zijn anders is dan wanneer je jonger bent en alles voor het eerst doet. Eerst bleef ik gemakkelijker drie maanden achter elkaar weg. nu heb ik een relatie, een huis gekocht en woon ik samen. Dan wil je ook wel eens thuis zijn, met je familie en tegelijk geen enkele concessie doen in de sport.

Passie helpt hard te ‘pushen’

“Over het algemeen denk ik dat als je ergens passie voor hebt je veel harder kunt ‘pushen’ dan wanneer iets moet. Soms heb je plezier, maar fysieke (herstel)trainingen kunnen heel saai zijn en lang duren. Om succesvol te worden zijn bovendien doorzettingsvermogen en flexibiliteit nodig. Marit: “Het fijne aan zeilen is dat het gewoon buiten is, in de natuur, maar wel altijd anders. De ene keer is het lekker weer met een zonnetje, de andere stormt en regent het, wat ook zijn charme heeft. Die omstandigheden zorgen voor afwisseling. Dat maakt het heel leuk. Ik houd van de gekke situatie dat we ons jarenlang voorbereiden op één evenement zoals de Olympische Spelen en stiekem vind ik het gaaf te streven naar de ultieme perfectie, terwijl ik probeer in de tussentijd allerlei kleine successen neer te zetten, zoals het behalen van een persoonlijk record. Dat soort momenten zorgt voor de motivatie door te gaan.”

Voor de Spelen in Rio de Janeiro heeft Marit een tijdje in Brazilië gewoond om daar te trainen en de omstandigheden goed te leren kennen. “In Tokio kon dat niet, maar gelukkig ben ik na de Spelen in 2016 naar Japan gereisd, zodat ik al kon zien wat daar de omstandigheden en faciliteiten zijn, bijvoorbeeld qua huisvesting en de aanwezigheden van ‘gyms’. Ik heb bovendien gekeken naar mijn winkansen en er zelfs in 2017, 2018 en 2019 al getraind. Gelukkig heb ik toen alles opgeschreven en gedocumenteerd, zodat ik kon terugkijken om weer te weten hoe het nou precies zat.”

In plaats van in en rond Tokio heeft Marit Bouwmeester de hele winter op de Canarische eilanden gezeten. Niet verkeerd én nodig! “In Nederland valt ’s winters niet echt te trainen, vanwege de temperatuur en we mochten pas op het laatste moment naar Japan.” Paul Hameeteman, Europees kampioen Laser Radiaal bij de mannen, zit nu samen met enkele andere jonge talenten in Marits Team Turbo. Hij mocht niet naar Tokio, omdat zijn klasse alleen voor vrouwen een Olympische sport is. De Zeeuw heeft wel een mening over waar in eigen land de beste zeilwateren zijn: Zeeland en niet het waterrijke Fryslân waar Marit is geboren (in Warten of Wartena in het Nederlands).

Ik dacht over hoe ik het moest aanpakken om de laatste dag van de Spelen nog net zo fit te zijn als de eerste

Marit lacht: “Het gaat erom dat het beter is op veel verschillende wateren te varen, zodat je leert steeds je techniek aan te passen. Nederlanders zijn over het algemeen goed met wind, maar het is goed te trainen op alle omstandigheden om op alles te zijn voorbereid. Zoals gezegd weet je nooit wat je gaat krijgen. Een schaatser weet dat hij of zij 500 meter of tien kilometer moet schaatsen, wij weten niet wat ons te wachten staat. In Tokio was er ook van alles, variërend van zacht waaien en een stabiele zeewind tot een aflandige draaierige wind of een hele harde met meer golven. Dat is wel super uitdagend.”

In m’n eentje zeilen

Laser Radiaal is de individuele Olympische klasse voor de eenmansboot. “Ik zeil graag in m’n eentje en dan kom je automatisch uit in deze klasse. Olympisch gezien is dit het hoogste niveau. Het mooie is dat je niemand echt de schuld van iets kunt geven, behalve jezelf.” Het is ook een eerlijke klasse. Alle deelnemers aan de race beschikken over dezelfde materialen, zodat niemand voordeel heeft. “Het komt echt op jou als zeiler aan. Je moet mentaal en fysiek sterk zijn, alles getraind hebben. Ik zeil alleen, maar ik werk wel met een heel sterk team. Een fysieke trainer, mijn eigen trainer, trainingsmaatjes. Ik heb dus niet het gevoel dat ik het in m’n eentje doe en verdwijn ook niet alleen achter de horizon. Team Turbo volgt mij.”

Hoewel we het er tijdens het interview niet steeds over hebben, komen de parallellen met goed ondernemerschap geregeld onbenoemd boven. Wanneer we praten over leren van vallen en opstaan en relativeren, zegt Marit: “Je wilt continu blijven leren. Mijn broer Roelof, die mij sinds 2016 traint en ik voelen elkaar heel goed aan. Hij is super analytisch en heel vernieuwend, maar kan ook iets te goed relativeren. Hij gaat echt voor winnen, toch zegt hij tegelijk ‘er zijn ergere dingen op de wereld dan verliezen’.

Soms is relativeren goed. Wanneer je echter op die manier alles in perspectief zet, ga je nooit zo hard ‘pushen’. Ik wil altijd sneller, beter en harder, want ergens anders op de wereld is ook iemand keihard aan het trainen. Daarom kijk ik ook altijd vooruit. De goede voeding vinden in Tokio was best een ding en ik dacht er steeds over na hoe ik het moest aanpakken om de laatste dag van de Spelen nog net zo fit te zijn als de eerste. Iedereen speelt in zo’n situatie een rol, ook de details moeten kloppen. De progressie gaat nu ik ouder word iets minder, maar de leercurve is beter. Vroeger maakte ik vooral grote stappen, nu wil ik elk dingetje perfectioneren. Daar ben ik wel een beetje aan verslaafd geraakt.”

Voorlopig gaat Marit Bouwmeester door in de klasse waarvan ze zo houdt. “Je ziet vaak dat mensen vanaf het Olympische circuit overstappen naar de grote-botenwereld van bijvoorbeeld de Volvo Ocean Race om hun carrière te verlengen. Dat snap ik, want op een gegeven moment wordt het fysiek zwaarder en pittiger om in Olympische eenmansklasse te varen. Zelf houd ik erg van de Olympische Spelen en het kortere werk. De Volvo Ocean Race duurt heel lang, is een ander type spel, want je vaart met meerdere mensen. Op dit moment ligt mijn motivatie daar niet echt, maar zeg nooit nooit.

Bron: ACADEMY Magazine 2021-2022