prof. dr. Ton Derksen

Over Ton Derksen

Na zijn leven als hoogleraar wetenschapsfilosofie raakt Ton Derksen bij toeval betrokken bij de zaak van Lucia de Berk, die op dat moment een levenslange gevangenisstraf uitzit voor zeven moorden en drie pogingen tot moord op haar patiënten. De in Oxford gepromoveerde Derksen stuit bij bestudering van de zaak op allerlei denkfouten waartoe het brein, dat primair gericht is op overleven, ons in onze alledaagse waarheidsvinding aanzet dan wel verleidt. Het boek “Lucia de B.: Reconstructie van een gerechtelijke dwaling” (2006), dat Derksen schreef naar aanleiding van zijn bevindingen, bracht een omslag in het denken teweeg die uiteindelijk heeft geleid tot de vrijlating van Lucia de Berk. De zaak gaat de geschiedenis in als één van de grootste gerechtelijke dwalingen ooit.

Wanneer Derksen hierna vier andere geruchtmakende zaken (o.a. de Schiedammer Parkmoord en de Deventer moordzaak) onder de loep neemt, komt hij erachter dat de restricties van het menselijke brein – voor wat betreft de zoektocht naar waarheidsvinding – helaas niet enkel hun weerslag hebben gehad op de zaak Lucia de Berk. In het (privé)leven van alledag leiden deze manco’s vrijwel nooit tot problemen. Doordat foutenmakers hier zélf voor hun problemen opdraaien, blijven de consequenties van hun incorrecte handelen beperkt. Buiten de alledaagse context kunnen deze beperkingen van het brein evenwel zeer ernstige complicaties tot gevolg hebben. De strafrechtcontext is hier een goed voorbeeld van, maar ook in andere beroepsgroepen waar besluitvorming een prominente rol inneemt – zoals het zakenleven – kan ons brein ons op een verkeerd spoor zetten en zo het maken van een juiste beslissing in de weg staan. Over de valkuilen van de alledaagse waarheidsvinding schreef hij in 2010 het boek “De ware toedracht”.

Inmiddels heeft Derksen zich ook verdiept in de Deventer moordzaak. Tot zijn verbijstering stuitte hij daar op maar liefst 31 leugens van OM’ers en deskundigen. Hadden de rechters van die cruciale leugens geweten, dan was Louwes volgens Derksen nóóit veroordeeld.