Klein huis, grote vrijheid

Ze woont sinds mei 2016 in een houten huisje van 6,6 bij 2 meter op een stuk grasland bij een industriegebied in Alkmaar. Je zou denken dat Marjolein Jonker de muren op zich af voelt komen. Het tegendeel is waar. Ze ervaart juist heel veel vrijheid. Dát gevoel wil ze graag delen met anderen. Marjolein is projectleider van Tiny House Nederland, een samenwerkingsverband van mensen die deze woonvorm een warm hart toedragen en onder de aandacht willen brengen.

Het is bizar hoe groot de animo is.

Van de parkeerplek, enkele tientallen meters verwijderd, lijkt het kleine huis van Marjolein Jonker inderdaad heel klein, maar eenmaal binnen juist verrassend ruim. Dat komt doordat slim gebruik is gemaakt van het beschikbare oppervlak. In de erker is een gezellige zitplek gecreëerd. Aan een muur is naast een plekje voor de laptop bergruimte gecreëerd, waarin zelfs de koelkast past, en die meteen dienst doet als trap naar wat Marjolein de loft noemt. Een soort vide die precies groot genoeg is voor een tweepersoonsbed. Met een raam in het dak, zodat ze veilig kan ontsnappen mocht ondanks alle voorzorgsmaatregelen brand uitbreken. Beneden aan de andere muur een keukenblok en daarnaast een houtkachel. Achterin de natte ruimte met een douche en gek genoeg een droogtoilet, waaraan geen water te pas komt. De grote boodschap wordt opgevangen in een speciale container en is, na anderhalf jaar composteren, geschikt als mest voor de siertuin. Het tiny house past in Marjoleins filosofie van eenvoudiger, duurzamer en milieubewuster leven, met meer vrijheid en minder spullen. “Het voelt in deze kleine ruimte echt niet benauwd. Dat denken veel mensen, doordat ze geen goed beeld hebben bij wat een tiny house is. De hoogte en het licht maken veel goed. Ook scheelt het dat ik mijn bed boven heb. Sommige mensen hebben beneden een matras op de grond, maar dat kan klam aanvoelen in de herfst en winter”, vertelt Marjolein.

Rijtjeshuis

“Jarenlang woonde ik in een rijtjeshuis in Oudkarspel, in een straat zonder bomen. Al sinds ik een klein meisje was droomde ik van een huisje in het groen, zelf groente kweken en buiten rondscharrelende kippen. Dus ging ik kijken wat voor mijn budget te koop was op fietsafstand van mijn werk als medewerker klinisch onderzoek bij een farmaceutisch bedrijf in Alkmaar. Ik wilde de auto minder gebruiken en niet dertig jaar kromliggen om de hypotheek te betalen van een appartement of een huis waarvan ik niet blij zou worden. Mijn hart, mijn eigen weg volgen was en is belangrijk voor me. Daarin wilde ik mij niet laten beperken door hoge woonlasten.” Nu is Marjolein als een van de eersten in Nederland, alweer ruim anderhalf jaar eigenaar van een tiny house en zelf de allereerste die gemeentelijke toestemming heeft. “Ik zag plaatjes op de website van de tiny houses-beweging in Amerika en was verkocht. Huisjes op wielen die je kon meenemen naar waar je maar naartoe wilt. Begin 2015, toen hier niemand nog van tiny houses had gehoord, ben ik gaan zoeken naar een bouwer, een woonplek en financiering. Het huisje is op mijn maat ontworpen en vanaf februari 2016 in een loods in Bemmel gebouwd op een trailer, die dienst doet als fundering. Met een Landrover ervoor is het gevaarte van 3.500 kilo (net niet te zwaar voor een chauffeur met rijbewijs BE) via de A2 en A9 naar Alkmaar gereden.”

Marjolein kan terecht op het terrein naast de gasfabriek, maar dat kost enige moeite. “Op Facebook had ik een pagina Tiny House Nederland aangemaakt, waardoor ik mensen leerde kennen die samen met mij een initiatiefgroepje wilden vormen. Ons projectplan en onze lobby hadden in Bergen niet het gewenste effect. Op een lezing in Alkmaar kwamen echter 200 mensen af, onder wie de wethouder. Dat resulteerde erin dat we een plan mochten indienen voor een pilotproject met tiny houses op gemeentegrond, waarvoor in januari 2017 toestemming  is verleend. Inmiddels geef ik lezingen door het hele land, vaak samen met mijn collega Monique van Orden die het boek ‘Tiny Houses’ heeft geschreven. Het is bizar hoe groot de animo is en echt niet alleen onder jongeren of alleenstaanden. Ook gezinnen en ouderen zien heil in deze minimalistische en milieuvriendelijke woonvorm. De doelgroep is verrassend breed.”

Woonlasten mogen het volgen van mij hart niet in de weg staan.

Duurzaam

Het tiny house waarin Marjolein nu naar volle tevredenheid woont is berekend op haar alleen en een van de kleinste huisjes van de dertig à veertig die er nu in Nederland zijn. Toch is het nog steeds genoeg om met z’n tweeën in te verblijven, wanneer je tenminste genoeg van elkaar houdt. Even terugtrekken is er niet bij. “Ik heb alles dat ik nodig heb. De stalen trailer was 7,2 meter lang, maar is voor mij ingekort tot 6,6 meter. Het huis is gebouwd van bio-gebaseerde materialen. Schapenwolisolatie, thermisch gemodificeerde gevelbekleding, geperst agrarisch restmateriaal (eco-board), ecologische verf, multiplex van lokaal gekweekte berken. Alles FSC-gecertificeerd”, noemt Marjolein op. Standaarden zijn er nog niet. Duurzaam bouwen met zoveel mogelijke lokale materialen is niet verplicht, maar past volledig in de leefstijl van Marjolein Jonker, die buiten het liefst zoveel mogelijk biologische groenten en vruchten laat groeien. Een tiny house laten bouwen kan vanaf ongeveer 35.000 euro, dat van haar zou – zonder sponsoring – tegen de 60.000 euro hebben gekost, inclusief de apparatuur voor het opwekken en omvormen van energie. Het is vrijwel onmogelijk een hypotheek te krijgen voor een tiny house, zeker als het op wielen staat en dus niet te boek staat als onroerend goed. Marjolein heeft geld geleend bij een vriend, dat ze nauwgezet terugbetaalt. “Over drieënhalf jaar is mijn huisje afbetaald en heb ik geen woonlasten, energie- en waterrekening meer. Het enige is straks misschien een bescheiden grondhuur.”

Regenwater

Terwijl ze een glas (heerlijk) gefilterd regenwater inschenkt zegt ze: “Ik ben op geen enkele nutsvoorziening aangesloten. Zonnepanelen leveren elektriciteit. Accu’s zijn verwerkt in de bank. In een kast naast de deur zit de omvormer. In de zomer houd ik veel elektriciteit over, die ik ’s nachts en ’s winters kan inzetten. De koelkast moet altijd blijven draaien, net als de ventilator van het composttoilet.” In de winter houdt ze haar stroomgebruik goed in de gaten, zeker als er maar twee of minder zonuren per dag zijn. “Afgelopen winter zat ik soms zonder stroom. Nu heb ik grotere accu’s en een op benzine draaiend aggregaatje, uitsluitend voor noodgevallen, dat de batterijen in drie uur kan opladen.” Marjolein vangt regenwater op in een watertank. Uit de kraan komt gefilterd water, maar dat is geen drinkwater. Daarvoor heeft ze een speciale filter in een zilverachtige cilinder. “De bovengrondse gedeelte van de waterleiding was vorig jaar ook af en toe bevroren. Ook als het voorjaar heel droog is, stokt de watertoevoer. Dan zit er maar een ding op: jerrycans water halen.” Desondanks vindt ze het mooi zoveel mogelijk zelfvoorzienend te zijn. “Het maakt me enorm bewust van mijn verbruik en enorm dankbaar voor eenvoudige en tegelijk essentiële zaken. Ik ben nooit eerder zo blij geweest met regen dan sinds ik in mijn tiny house woon!”

Marjolein in het klein

Haar baan heeft Marjolein ook geruime tijd geleden opgezegd. “Ik had nooit gedacht voor mezelf te beginnen. Ik ben Marjolein in het klein, projectleider van Tiny House Nederland, geef lezingen en adviezen en schrijf geregeld over mijn belevenissen op mijn blog. Op eigen initiatief bereid ik de komst van nog vier tiny houses op deze plek voor. Een oproep leverde 370 aanmeldingen op. Na schifting zijn nu drie plekken ingevuld, de vierde is bijna rond. De mensen die nu komen snappen het, willen ervoor gaan en hun schouders eronder zetten. Het lijkt me leuk een kleine gemeenschap te vormen, maar het moet geen commune worden.  Als je zin hebt contact te hebben met elkaar en iets meer wilt delen zoek je elkaar makkelijker op, maar als je even met rust gelaten wilt worden is dat ook prima. Het delen van spullen past heel goed bij de tiny house-filosofie. Ik denk aan een gezamenlijke berging met een stroom- en waterpuntje voor fietsen, houtopslag en mogelijk een gedeelde wasmachine.” Wat de toekomst betreft ziet het ernaar uit dat Marjolein het druk krijgt, vooral in haar adviserende rol. De gemeente Leeuwarden heeft al kavels in de verkoop gedaan en welstandseisen opgesteld voor tiny houses. Steeds vaker komen er naast tijdelijke ook permanente woonplekken, zoals in Almere. In Den Helder creëert de gemeente ruim dertig kavels. Marjolein mag nog tot 2022 blijven zitten op haar A-locatie. “Als de gemeente geen ontwikkelingsplannen heeft is die periode te verlengen en anders neem ik mijn huisje mee en ga ik naar een andere plek. Ik wil, als dit is afbetaald, wel sparen voor een eigen stukje grond, waarop ik dit huisje of een nieuw vast tiny house kan neerzetten, met een keldertje voor opslag. Misschien iets groter, maar niet veel.”