Justdiggit schept een groene aarde

Dennis Karpes gooit in 2000 het roer om. Hij wil veranderen om de wereld beter te maken. Tien jaar geleden richtte hij met Peter Westerveld een organisatie zonder winstoogmerk op om de planeet te vergroenen. Justdiggit ontwikkelt en implementeert landschapsherstelprojecten in Afrika en bouwt aan een wereldwijde beweging.

14 september 2019 is tijdens een evenement – dat gelijktijdig is gehouden in het Amsterdamse Vondelpark Openluchttheater, Kenia en Tanzania – The Raindance Project gelanceerd om vergroening te positioneren als dé wereldwijde oplossing voor het klimaatprobleem. “Het idee voor het tienjarenplan Raindance heb ik een jaar geleden opgeschreven. Het toeval wil dat de Verenigde Naties een paar maanden later het Decennium van Ecosysteemherstel 2021-2030 heeft gepresenteerd. Dat sluit prachtig op elkaar aan.”

Justdiggit vergroent op grote schaal gedegradeerd land door regenwater vast te houden, duurzame landbouw te introduceren en daarmee gezonde ecosystemen te creëren. De programma’s van deze organisatie beïnvloeden het regionale klimaat door CO2 uit de lucht te halen, de plaatselijke temperatuur te verlagen en uiteindelijk lokaal regen terug te brengen. “Als we de aarde kunnen opwarmen kunnen we haar ook weer afkoelen”, zegt mede-initiatiefnemer Dennis Karpes. Bij velen is hij nog bekend als een van de initiatiefnemers van Dance4Life, een organisatie die samen met jongeren werkt aan een aids loze maatschappij. Hij legt uit dat hij in 2009 klaar is voor wat nieuws, maar de wereld nog steeds wil verbeteren.

“Ik werkte aan een gaaf internetconcept. In mei 2009 kwam ik terecht bij Peter Westerveld, een super inspirerende kunstenaar, uitvinder, intellectueel, ‘Crocodile Dundee’ en klimaatvisionair inéén. Hij zette mijn wereld gelijk op zijn kop en mijn intuïtie zei dat ik er bovenop moest springen en hem helpen, ook al kenden we elkaar niet. Alle kunstwerken in zijn grote atelier in Brummen – houtsnijwerken, installaties, fotografie en bizar gedetailleerde pentekeningen – vertelden iets over de toestand van de aardbol. Hij was geboren in Afrika en getogen aan de voet van de Kilimanjaro in Tanzania. Zijn vader was een agrarisch consultant die bedrijven adviseerde hoe ze moesten ontbossen om hun producten te kunnen maken en leveren. Peter vertelde dat hij als blank jongetje van 10 naar school liep en rechts van hem het bos zag en links niks meer”, zegt Dennis, die er wat cynisch aan toevoegt: “Ontwikkeling noemen we dat in het Westen, waarbij we natuur, insecten, en dieren gewoon vergeten. Dit is nog dagelijks aan de gang.”

Hij zette mijn wereld gelijk op zijn kop en mijn intuïtie zei dat ik er bovenop moest springen en hem helpen, ook al kenden we elkaar niet.

Op dat moment is Peter, die in 2014 is overleden, al bezig met landschapsherstel in verschillende Afrikaanse landen. Hij heeft grote en potentieel briljante concepten geschreven, maar zit vast. Dennis wakkert alles weer aan en Peter gaat op gevoel snel mee. “Als ik eerst uitgebreid onderzoek naar hem had gedaan, zat ik hier niet. Ik ben altijd vanuit intuïtie en gevoel bezig en het kwam niet bij me op dingen uit het verleden te onderzoeken. Ik wilde hierin duiken, ervoor gaan, ook al had ik er nooit voor geleerd. Hij liet me voor en na foto’s zien van wat het bij de wortel aanpakken van problemen op het gebied van water, infiltratie en voedsel oplevert en welke rol het klimaat daarin speelt.

Peter noemde Al Gore een ‘pannenkoek’ vanwege diens film ‘An inconvenient truth’. ‘Die man weet niet waarover hij het heeft’, zei hij. Gore’s opmerking dat de Kilimanjaro verdwijnt door westers handelen, noemde hij ‘bull shit’: ‘Het is een groot lokaal probleem, dat wereldwijd voor één procent meetelt. Het feit dat de vegetatie daar grootschalig is verdwenen zorgt ervoor dat het er nauwelijks nog regent of sneeuwt. Dat is makkelijk op te lossen. Ik kan makkelijk de gletsjer op de Kilimanjaro terugkrijgen.’ Ik dacht alleen wauw. Wat stoer.”

Naga, bewakers van water

In Het Parool ziet Dennis een kennis, die verzamelaar blijkt te zijn van Naga kunst. Waternaga’s zijn fabeldieren die, in tegenstelling tot landnaga’s, wolken vormen en regen geven, maar het land overstromen als ze boos zijn. “Ze zijn de brengers van regen en de bewakers van water. Dit was Peter. Hij was een Naga. Ik vond het zo mooi dat ik de Naga Foundation heb opgericht en ging nadenken over hoe we de wereld konden vergroenen met de projecten die Peter zou ontwerpen. Er moest een concept komen. In Afrika had ik mensen zien scheppen en terwijl ik brainstormde met een buurman kwam dat weer naar voren.

Op zoek naar een naam voor nieuwe wereldgroene campagnes kwam ik op ‘Just do it’ en zei hij ‘Just dig it’. Dat was het en is precies wat we doen. Het ging me ook om de symboliek. De schep is zo oud als de mensheid, universeel en staat voor actie. De tijd van kletsen was voorbij, er waren oplossingen. Iedereen moest het weten onder het motto ‘Doe mee, schep mee’.” Het lijkt simpel, maar jarenlang moest Dennis verdedigen dat de grond open maken om regen vast te houden een goede manier van vergroenen is. Hij laat foto’s zien van projecten van anderen, bijvoorbeeld in Niger. “Dat land bestaat voor tachtig procent uit woestijn, is hyper aride. Kijk ze scheppen! Dat moet, want de grond is er zo hard dat regenwater er niet meer kan intrekken.

Heftige buien lossen daarom de droogte niet op, maar creëren soms allesvernietigende overstromingen.” Dennis geeft een treffend voorbeeld. “Peter vroeg het Masai-volk wat hun probleem was met het teruglopende ecosysteem. Zij antwoordden: ‘Wij hebben een waterprobleem’, terwijl ze in een flink diepe erosiegeul stonden. ‘Wat is dit dan? Dit komt door water!’, zei hij. ‘Jullie hebben geen gebrek aan water, het moet goed beheerd worden zodat jullie het water kunnen oogsten’. Wanneer alle landen echt als een dolle al het regenwater dat er te weinig of juist te veel valt gaan managen, zul je snel veel positieve ontwikkelingen zien.”

Dennis constateert dat we straks met 11 miljard mensen de aarde bevolken. Vergroenen door het water te managen verdient daarom een betere plek op de kaart. “Het is raar dat we de mond vol hebben van zonne- en windenergie, maar niemand regen noemt als een waardevolle natuurlijke bron of grondstof. Gelukkig is er de afgelopen tien jaar veel veranderd en groeit het besef dat de natuur zelf voor de beste oplossingen zorgt. Een recent giga-rapport van The Nature Conservancy zegt dat we de natuur als de wiedeweerga moeten herstellen. Dat is 37 procent van de oplossing van het klimaatprobleem. Justdiggits Raindance Project, dat als idee vooraf is gegaan aan het decenniumplan voor ecologisch herstel van de Verenigde Naties en daarop nu prima aansluit, gaat daarin een belangrijke rol spelen.”

Kenia en Tanzania

Justdiggit is begonnen met vergroening in Kenia en Tanzania. Tijdens proefprojectjes zijn meerdere technieken getest, bijvoorbeeld voor water oogsten. Daarnaast zijn er graszadenbanken en wordt FMNR (‘Farmer Managed Natural Regeneration’) toegepast, wat populair gezegd neerkomt op snoeien is bloeien. “Vanwege deze successen hebben wij onlangs bijna drie miljoen dollar van het Green Climate Fund mogen ontvangen”, zegt Dennis. “In Tanzania zijn miljoenen bomen gekapt, meer dan waar ook in Afrika. De stompen of stronken en wortelsystemen zijn er nog. Gebleken is dat wanneer je de stompen goed beheert en behandelt ze opnieuw uitlopen en de bomen terugkeren.

Dat is al goud waard en werkt veel beter dan het slaan van waterputten, die na enkele jaren alweer droogstaan en in feite de natuur niet helpen.

Landbeheerspecialist Chris Reij heeft al in de jaren zeventig ontdekt dat de boeren in Nigeria en Niger daar zelf zijn achter gekomen. Wij passen dat nu toe in Tanzania. We planten geen bomen, maar terwijl we water oogsten gooien we er wel zaden bij. Dat er door wat we doen meer regen valt is nog wensdenken. Dat vraagt veel meer tijd, maar het is gaaf om te zien wat er nu al gebeurt, dankzij die schep die voor zoveel dingen staat: het openen van de grond, waardoor de aarde de miljarden liters regenwater nu wel kan opzuigen en de grondwaterspiegel stijgt. Dat is al goud waard en werkt veel beter dan het slaan van waterputten, die na enkele jaren alweer droogstaan en in feite de natuur niet helpen.”

Dennis somt nog meer positieve gevolgen van het openen van de aarde op, zoals het stoppen van de erosie waardoor vegetatie en dieren terugkeren. “Mensen kunnen dan beter in hun levensbehoeften voorzien en hoeven niet meer te migreren.” De evapotranspiratie komt eveneens weer op gang, de beweging van water naar de atmosfeer vanuit de bodem, het bladerdak en het oppervlaktewater, waardoor de kleine watercyclus herstelt. “Dat is ons hoge doel. Ik heb geleerd dat van alle regen die op onze planeet valt zestig procent een gevolg is van verdamping door zeeën en oceanen en veertig procent – wat ik veel vind – van die kleine watercyclus.”

Duurzame ontwikkelingsdoelen

De Braziliaanse president Bolsonaro staat toe dat het Amazonegebied steeds verder wordt aangetast, waarmee hij de regenmachine waarvan veel meer landen afhankelijk zijn stukmaakt en de zogenoemde ecosysteemdiensten ondermijnt. “Met die schep raken we dat allemaal aan. Deze situatie zorgt er wel voor dat de rest van de wereld zich steeds meer betrokken voelt bij de Duurzame Ontwikkelingsdoelen van de Verenigde Naties (Engelse afkorting: SDG). Als alles en iedereen, inclusief grote en kleine bedrijven, deze zeventien wereldproblemen wil aanpakken wordt onze planeet duurzaam. In één aanpak nemen wij er al acht voor onze rekening en werken daarvoor ook samen met ondernemingen.

We hebben pas een mondiale overeenkomst gesloten met Timberland, producent van buitenkleding en -schoenen. Zij hebben een boompje als beeldmerk en beseffen nu ook dat we onze werkwijze snel moeten veranderen, omdat er anders straks geen bomen meer zijn om tussen te recreëren. Een duurzame wereld is in hun eigenbelang. Samen hebben we een persbericht uitgebracht waarin Timberland trots zegt dat zij met Justdiggit tien miljoen bomen gaan regenereren in Tanzania. Er is nu een partnerschap dat een win-win-winsituatie creëert. Wij krijgen geld en kunnen vergroenen. Timberland helpen wij met mooie (ook visuele) content die zij naar hun klanten kunnen communiceren en de invulling van hun SDG-beleid en de planeet wordt er beter van.”

The Raindance Project

Het regendansproject van Justdiggit is bedoeld om het publieke bewustzijn te vergroten. “De eerste editie van The Raindance Project in het Vondelpark Openluchttheater en op locaties in Kenia en Tanzania was een enorm succes. Muziek, dans, podiumkunsten, educatie, comedy en wetenschap kwamen samen in alle drie landen op één podium. Het was het begin van iets dat heel groot gaat worden. Hier moet een gaaf televisieformat uitkomen dat we gratis gaan aanbieden aan televisiestations in 28 Afrikaanse landen die een groene revolutie willen en zich hebben verbonden aan AFR100 (‘African Forest Landscape Restoration Initiative’). Het doel daarvan is 100 miljoen hectare land te herstellen voor 2030. Daar organiseren we gigantische Justdiggit-campagnes voor, die onze samenwerkingspartners daar uitvoeren.

Het Raindance Project gaat niet alleen om muziekevenementen, maar ook om informatie in een setting die vergelijkbaar is met ‘De wereld draait door University’. Mensen leren daardoor wat ecosystemen zijn, wat er aan de hand is en hoe natuurherstel werkt. De komende tien jaar gaan we knallen”, zegt Dennis Karpes oprecht enthousiast in het Amsterdamse kantoor van Justdiggit. “Ik heb samen met Wessel van Eeden in Genève en Nairobi met UN Environment goede gesprekken gevoerd en we zijn nu officieel partner. Wij gaan hen helpen het Decennium van Ecosysteemherstel te bouwen en laden.

Nog een mooie ontwikkeling: voor de Evergreening Global Alliance, waartoe andere Oxfam Novib, Wereld Natuurfonds, World Vision en IUCN behoren, doen we alle communicatie. De eerste campagne ‘Green up, to cool down’ hebben we onlangs samen met de alliantie gepresenteerd in New York tijdens de UN Climate Week.” Daar houdt het niet op. Justddiggits Raindance-projecten gaan de komende tien jaar onverminderd door op weg naar een groenere wereld.

Bron: Academy Magazine 2020
Foto’s: Justdiggit