Hoe overbrug je (zakelijke) cultuurverschillen?

Hoe leuk zou het zijn als we de wereld opnieuw konden ontdekken, zoals jonge kinderen dat doen: nieuwsgierig en onbevooroordeeld. Hoe mooi zou het zijn om op ongedwongen wijze (zakelijk) contact te leggen met wie we maar willen – ongeacht leeftijd, kleur, gender, geloof en afkomst.

Op het moment dat we elkaar als volwassenen ontmoeten, hebben we – door onbewuste vooroordelen – vaak al direct een plaatje in ons hoofd van de ander. We hebben een natuurlijke neiging om alleen samen te willen werken en te leven, met mensen die op ons lijken. Zij bevestigen namelijk onze meningen en standpunten. Dat schept vertrouwen; en dat vertrouwen geeft ons een goed gevoel – over onszelf.

Als kind daarentegen ondergaan we zulke ontmoetingen heel anders: onbevangen en spontaan. Alleen op heel jonge leeftijd kunnen we de ander eindeloos observeren en denken: “Jij bent anders; wat leuk!” Daarna gebeurt er iets opmerkelijks. Onze omgeving gaat invloed uitoefenen: “Doe niet zo raar!” “Geef die mevrouw eens netjes een hand!” “Eet je bord eens leeg!” Gaandeweg krijgen acties, gedrag en voorwerpen een betekenis die we vanaf dat moment als ‘normaal’ gaan beschouwen. Dat noemen we cultuur. Maar wat is normaal? En wie bepaalt wat normaal is?

Voor mijn boek ‘Tutti frutti’ reisde ik ruim twee jaar door Nederland: om ondernemers met verschillende culturele achtergronden te interviewen en te portretteren. Dankzij de boeiende gesprekken die ik met hen voerde, kwam ik veel te weten over andere culturen en des te meer over mijn eigen cultuur. Want al die Nederlandse symbolen, rituelen en waarden – die ik als vanzelfsprekend had beschouwd – hadden vaak een heel andere betekenis voor de wereldburgers die ik ontmoette. Ik leerde door hun ogen opnieuw naar Nederland en de rest van de wereld kijken.

Tijdens mijn lezingen – en in mijn nieuwe boek ‘Onder de zeespiegel’, dat volgend jaar verschijnt – neem ik je mee op (zaken)reis. Op reis door de Nederlandse (zakelijke) cultuur, zoals mensen uit andere landen en culturen die zien en ervaren. We gaan af en toe terug in de tijd om te kijken waar bepaalde Nederlandse eigenschappen vandaan komen.

Tegelijkertijd laat ik je zien wat we kunnen leren van en over andere culturen op het gebied van communicatie, leiderschap en omgangsvormen. Dankzij de – vaak hilarische – anekdotes van de deelnemers uit mijn boeken kunnen we Nederland, en de rest van de wereld, opnieuw ontdekken. En inzien dat het niet ingewikkeld hoeft te zijn om op ongedwongen wijze (zakelijk) contact te leggen met andere culturen: zolang we onze nieuwsgierigheid maar meenemen en onze vooroordelen thuis laten