De grootste klimaatconferentie in de geschiedenis was uiteindelijk maar een klein babystapje om het gigantische probleem aan te pakken.
Steve Paeniu schraapt zijn keel, zijn stem emotioneel maar doortastend: “We zijn letterlijk aan het zinken, we moeten nu actie ondernemen”, lamenteert de minister van klimaat van Tuvalu, een klein eilandstaatje in de Stille Oceaan. “Dit is geen fictie, niet iets dat naar verwachting in de toekomst zal gebeuren”, zei hij. Hij smeekte landen van over de hele wereld om meer te doen dan in het huidige ontwerp-klimaatakkoord. “Het is voor velen van ons een kwestie van leven en overleven”, zei hij. “We smeken dat Glasgow het beslissende moment zal zijn, we mogen niet falen.”
Zijn toespraak werd gevolgd door een uitbundig applaus van 25 volle seconden. Een paar uurtjes voor zijn pleidooi hadden we nog uitvoerig gesproken over mijn bezoek aan Tuvalu in 2012 voor de tv serie klimaatjagers en hoe er sindsdien 2000 bewoners naar Nieuw Zeeland zijn geëmigreerd. Heftige orkanen en overstromingen verwoesten niet alleen huizen maar verzilten ook de akkers waardoor de eilanders vrijwel al het voedsel en drinkwater moeten importeren uit Fiji. De COP26 loopt tegen het einde maar een akkoord is er nog niet.
Niet alleen Tuvalu maar ook de Maladieven, Grenada en Uganda gaven hartverscheurende speeches, landen die nu al de gevolgen van een temperatuurstijging van 1.1°C ervaren. De voorzitter Alok Sharma slaat de hamer en geeft huiswerk aan de 200 delegaties om de ambities op te schroeven. De zaal loopt leeg. Timmermans en Kerry zoeken elkaar op en staan wat te smoezen, China en India marcheren terug naar de onderhandeling kamertjes. Over een paar uur komen ze weer bij elkaar.
Dit is de vijfde United Nations Conference of the Parties van Bernice Notenboom en nog nooit zijn er zoveel deelnemers geweest: 39,000 delegaties, 3,700 journalisten ondanks alles strikte COVID maatregelen. De planeet redden overstijgt de pandemie. Bij de ingang hangt een spandoek met de simpele tekst: “the world is watching you”. Op uitnodiging van de Europese Unie vertoon ik hier mijn nieuwste documentaire Sky Gods, een film over hoe de luchtvaart denkt te verduurzamen. Niet alleen luchtvaart maar ook scheepvaart zijn aanwezig, sectoren lang buiten deze conferenties gehouden. Het bedrijfsleven is meer vertegenwoordigd dan de wetenschap of NGO’s, wat ik positief vindt want ik wordt mistroostig van wat er zich in de plenaire zaal plaats vindt.
The world is watching you
Uiteindelijk komt er dan zaterdagavond een Pact of Glasgow en zoals dit helaas gaat met consensus zijn er winnaars en verliezers. We hadden er 26 conferenties voor nodig om te erkennen dat steenkool en fossiele brandstoffen de grootste veroorzaker zijn van de klimaatverandering. Het is niets nieuws: wereldleiders lezen dit al 30 jaar in de IPCC rapporten. De vraag die het oproept is hoeveel conferenties we in de toekomst nodig hebben om concrete stappen te zetten. Een verwaterde versie van doelen en principes – een overeenkomst om politieke druk uit te oefenen. Honderdvijftig landen beloven hun maatregelen aan te scherpen en honderddertig landen willen emissievrij zijn in 2050. Het beste wat we kunnen doen is de opwarming tot 1.8°C beperken, maar zelfs dat is hoogst onzeker. “Het verschil tussen 1.5°C en 2°C is een doodsvonnis voor ons” jammert Steve Paeniu na afloop tegen me.
Op de volgende COP27 in Egypte zal het proces zich herhalen en mogelijk weer een babystapje vooruit. Een jaar verder, de planeet zal nog meer opwarmen en de tijd voor actie steeds lastiger worden.
De lezingen van Bernice Notenboom gaan over waardevolle levenslessen, zoals blijven focussen als de ...
Offerte opvragen Bekijk het profiel