Beter communiceren? Sloop je babyfoon!

Naast me op de A10 rijdt een Amsterdamse metro. Ik heb fantastisch zicht op de onderstellen: remmen, schokdempers, aandrijfassen. Het soort grote techniek dat het kind in mij wakker schudt. Ik vraag me af wie de metro gemaakt zal hebben en realiseer me dat het een grote groep mensen samen is geweest. Iemand de remmen, iemand anders de schokdempers, iemand de aandrijfas. Er zijn geen ‘metrobouwers’ en toch heel veel tegelijk.

Ik heb het makkelijk: als wetenschapper moet ik goed mijn onderzoek doen en dat publiceren. Ik hoef niets te weten van het werk van HR-medewerkers of bestuursvoorzitters van de universiteit. De metrobouwer die aandrijfassen maakt, moet naast dat hij expert moet zijn in aandrijfassen ook iets weten over schokdempers. Anders kan hij niet communiceren met de schokdemperbouwer. Metrobouwers moeten ‘T-shaped’ zijn: gevormd als een letter T: diep op één gebied maar breed op veel gebieden.

De term T-shaped heb ik van softwarebedrijf Valve. Bij Valve verwachten ze van programmeurs dat ze zich verdiepen in de basis van ontwerpen. Ontwerpers moeten een klein beetje kunnen boekhouden. Boekhouders moeten de basis van programmeren begrijpen. T-shaped medewerkers kunnen beter met elkaar meedenken en hebben meer begrip voor elkaars wereld.

Hoe word je T-shaped? Je kan natuurlijk als ontwerper ‘boekhouden voor dummies’ erbij pakken. Dat heeft voor mij nooit gewerkt: ik ben geen boek-leerling. Ik moet dingen zelf doen, zelf proberen. Daarom ben ik zo blij met mijn Volkskrant column waarin ik eens per maand laat zien dat je techniek thuis in kan zetten om mooie dingen te maken. Elke maand kies ik expres een onderwerp waarvan ik vind dat ik ‘er toch iets over moet weten’.

Vorige maand heb ik mijn eerste (android) app geschreven. De maand daarvoor heb ik een antenne geklust om het bereik van onze babyfoon te vergroten. Zowel de programmeertaal Java (voor apps) als de werking van antennes had ik nog nooit bestudeerd. Door de maandelijkse deadline heb ik me op deze gebieden kunnen verbreden.

Er zijn zat mensen die prima uit boeken leren en minder leren van zelf doen

Vanochtend had ik voor mijn (wetenschappelijke) werk overleg met een wetenschapper die expert is op het gebied van water meten met satellieten. Hij begon over de antennes op verschillende satellieten en ik begreep hem niet. Maar door mijn gepruts met de babyfoonantenne begreep ik net genoeg om de goede vragen te stellen. Door mijn T-shape begrepen we elkaar!

Ik heb het makkelijk als wetenschapper: ik hoef niet T-shaped te zijn. Ik kan in mijn eigen hoekje van de wetenschap mijn eigen ding doen. Als ik echter wel T-shaped ben, kan ik uitreiken naar andere wetenschappers en kan ik makkelijker samenwerken. Ik ben een stuk meer T-shaped geworden omdat ik maandelijks een project moet opleveren. Mocht die verplichting vanuit de krant ooit wegvallen, dan zal ik er alles aan doen om het maandelijkse ritme toch vast te houden. Door dat ene project per maand kan ik mijn eigen diepgang, mijn eigen expertise, veel beter in teams tot zijn recht laten komen. Door een dag per maand met de babyfoon te klooien ben ik een betere wetenschapper geworden.