prof. dr. Herman Philipse

Over Herman Philipse

Prof. dr. Herman Philipse studeerde rechten aan de Universiteit van Leiden (doctoraal examen 1973) en wijsbegeerte aan de Universiteit van Leiden, Parijs en Keulen (doctoraal examen 1974 cum laude). Na werkzaam te zijn geweest aan de Universiteit van Leuven keerde hij in 1978 terug naar Leiden waar hij in 1983 promoveerde op Edmund Husserls filosofie van de logica. In 1985 werd hij benoemd tot hoogleraar wijsbegeerte aan de Universiteit van Leiden. Sinds 1 september 2003 universiteitshoogleraar aan de Universiteit van Utrecht, een prestigieuze functie die de betreffende wetenschapper in staat stelt geheel naar eigen keuze zijn tijd te besteden aan onderzoek, onderwijs, of maatschappelijke dienstverlening. Hij doet onderzoek op het gebied van de moderne en contemporaine wijsbegeerte.

Herman Philipse heeft zijn sporen verdiend als wetenschapper, maar hij is ook actief in het maatschappelijke debat. Al vele jaren schrijft hij artikelen in kranten over theologie, moraal, en algemene maatschappelijke vraagstukken. Hij publiceerde ruim honderd boeken. In 1995 kreeg hij landelijke bekendheid met zijn boek ‘Atheïstisch manifest’. Zijn boek zorgde toentertijd voor veel opschudding.

In het ‘Atheïstisch manifest’ worden vragen gesteld als: Kunnen morele normen gerechtvaardigd worden door een beroep op Gods wil? En: Wat is de bewijskracht van wonderen of van een opbaring? Tevens wijst hij op ongerijmdheden en foute conclusies die onvermijdelijk volgen uit een logische gedachtegang over religies en godsdienstige stellingen. Zo zal wie gelooft in de god van één religie het bestaan van een of meerdere goden bij andere religies moeten verwerpen. En wie stelt dat joden, christenen en moslims eigenlijk dezelfde god aanbidden raakt in de knoei door de vraag waarom die ene God zich tegenover verschillende mensen dan zo verschillend geopenbaard heeft. In 2004 verscheen een tweede herziene druk van het ‘Atheïstisch manifest’ met een voorwoord van Tweede Kamerlid Ayaan Hirsi Ali en vier essays over de onredelijkheid van religie, waarin de verhouding van wetenschap en godsdienst centraal staat.

Na 11 september 2001 heeft Herman Philipse besloten zich meer in het publieke debat over religie, moraal en politiek te storten. Volgens hem moeten intellectuelen in deze tijd hun verantwoordelijkheid nemen. Hij wil zijn technisch-filosofische onderzoek combineren met het schrijven en spreken over godsdienst.

Als columnist bij het televisieprogramma ‘Buitenhof’ mengt Herman Philipse zich in het maatschappelijke debat. Hij verzorgt regelmatig gastcolleges in het buitenland waaronder een jaarlijkse reeks van acht colleges aan de Universiteit van Oxford. Daarnaast verzorgt hij geregeld lezingen over diverse maatschappelijke onderwerpen.