De mooiste onderwerpen hebben een ogenschijnlijke contradictie in zich

Wie Ancilla van de Leest ontmoet, krijgt toegang tot een schat aan kennis en ervaringen in talloze zaken, die ze zorgvuldig en betrokken deelt. Als internet-ondernemer en influencer vanaf haar tienerjaren, ontdekte ze al jong de tweeledigheid van de digitale wereld. Waarbij media-frames, de politieke arena en overheidshandelen haar in de jaren daarna enkel krachtiger en meer overtuigd van haar visie maakten. “De mooiste onderwerpen hebben namelijk een ogenschijnlijke contradictie in zich”

Via de digitale zoekmachine is er veel verscheidenheid rondom Ancilla te vinden; zo was ze lijsttrekker bij de Piratenpartij, zette zich in voor Wakker Dier, bouwde als tiener een website waar ze haar eigen foto’s op verkocht en strijdt voor digitale (burger)rechten en onafhankelijkheid van de bancaire industrie en het energienet. Artikelen hierover schreef ze met regelmaat in het Financieel Dagblad Outlook. Het oogt zeer variërend en dat is het ook. De overkoepelende visie van Ancilla van de Leest is terug te brengen naar een holistische kijk op zelfredzaamheid en het nemen van eigenaarschap. Ancilla; “De consequenties van je eigen gedrag, die leiden je naar zelfredzaamheid. Hoe richt je je leven in en neem je er wel verantwoordelijkheid voor? Met andere woorden; is je kamer wel opgeruimd?”

Digitale Rechten en Privacy

“Het is tijd voor een reality-check rondom het vacuüm van macht op het gebied van data”, legt Ancilla uit. Banken weten en onthouden elke keer wanneer je pint, wat je koopt en waar. Al die data gaan de digitale clouds in, waar ze bewaard blijven. Maar dat niet alleen; ze kunnen overal voor gebruikt worden. Zonder dat de betrokkene daarvan op de hoogte is. En juist dat laatste is verkeerd, vindt Ancilla. “Technologie maakt het voor bedrijven mogelijk om steeds sneller en makkelijker hun doelen te bereiken, maar als we niet weten waar we heen willen met z’n allen, weten we ook niet welke afspraken we moeten vastleggen.”

Gelukkig verandert de wetgeving rondom dit thema net zo snel als het klimaat en moeten banken zich al aan strikte AVG voorwaarden en privacy wetten houden. Maar dit euvel speelt niet alleen bij semi-overheidsorganisaties. Sterker nog, bij commerciële producenten worden er volledige verdienmodellen omheen gebouwd. Het is op het moment zo troebel, dat het tijd wordt om er meer bewustwording over te creëren. Ancilla richt zich hier in lezingen en haar blogs op. Ook haar werk voor stichting Privacy First is uiteraard verbonden aan dit thema.

Uit China afkomstige chips, die in westerse device werden geplaatst, bleken al jaren lek te zijn, maar niemand weet er precies het fijne van. Dus hebben we het er maar niet over. Net zoals Uber een voorbeeld is van een bedrijf dat zijn data niet netjes gebruikt. “Ze schrijven er niet over, maar buiten wel uit. De mens binnen dat bedrijf doet er niet toe”, vertelt Ancilla. “Nu dit besef steeds meer doordringt in de maatschappij, is het aan ondernemers om producten te maken en aan te bieden die wèl rekening houden met de digitale rechten van de mens.”

Er speelt een war on cash, waarbij de burger te kort gedaan wordt.

Ancilla is werkzaam voor Startpage, een privacy-vriendelijk alternatief voor de zoekmachine, die je gebruikte zoektermen en verworven data níet opslaat of stiekem doorsluist naar derden (lees: o.a. adverteerders). “We zijn ons er niet van bewust, maar niet alleen je zoekgedrag wordt opgeslagen, ook je IP-adres, de cookies en alles dat kan bijdragen aan een opbouw van jouw profiel.” Startpage voorkomt dit door de werking van technologie te verbinden aan het recht op privacy. Het levert een discrete manier op, waarmee met digitalisering om kan worden gegaan. Maar moet alles dan echt beschermd worden? Hoe zit dat dan met transparantie? Die twee lijken haaks op elkaar te staan.

“Er speelt een war on cash, waarbij de burger tekort gedaan wordt. De transparantie moet komen vanuit de producenten die nu big data verzamelen, zonder enige toestemming of communicatie er over. Wees duidelijk en open. Zodat de burger kan kiezen wat hij wil. Als je het niet weet, kun je ook geen keuze maken. Daar begint je eigen verantwoordelijkheid.” Vanuit dat oogpunt spelen alle partijen hun eigen rol, maar delen ze de verantwoordelijkheid voor de aarde en samenleving waarin we wonen. Het is van hieruit maar een kleine stap naar de humanistische visie van de (internationale) Piratenpartij waar Ancilla lijsttrekker voor was, en zich jaren actief inzette voor het collectief gedachtengoed.

Rebels

De Piraterij speelt nog altijd een rol in het leven van Ancilla, al is dat nu vooral in visie. Sinds april 2017 is ze gestopt met de politiek. “De Piratenpartij had als slogan ‘evidence based policy’. Feitenkennis gebruiken en een rationele benadering van situaties hanteer ik nog steeds zo. Ik kijk naar dogma’s die spelen in de samenleving en ga dan – wars van autoriteit – het onderzoek aan.” Van Captain Hook naar Robin Hood, in zekere zin! Door de feiten terug te leggen op de juiste plek, kan de burger zijn eigen rechten oppakken, maar worden ook bedrijven en overheidsinstanties gedwongen hun handelen te verantwoorden. “Verantwoordelijkheid nemen over je eigen handelen en zorgvuldigheid hanteren, zijn aandachtspunten die ook bij de Piratenpartij heel belangrijk waren. Het zijn universele waarden, van waaruit je je leven vormgeeft.”

Mensen vroegen me toentertijd of ik wist hoe je met internet geld kon verdienen, terwijl ik dat al jaren in de praktijk aan het doen was.

Ancilla loopt in gedachtengoed sowieso vaak voor de troepen uit, wat maakt dat ze vaak al weer met nieuwe projecten bezig is, als de vorige net ‘geland’ zijn. “Ik was al jong internetondernemer en bouwde mijn eigen website, waar ik een betaalsysteem aan gekoppeld had. Mijn product had van alles kunnen zijn, maar ik werd het zelf. Dat was het enige product dat ik had! (lachend) De modellenfoto’s plaatste ik op de website en op die manier verdiende ik mijn geld.” Dat de media meer aandacht aan het modellenwerk zelf gaf, dan aan het ondernemerschap van Ancilla, is een niet verrassende, maar wel opvallende gebeurtenis in de route die volgde.

Het heeft haar autonomie en onderzoekende eigenschappen versterkt, waar ze in haar werk rondom privacywetgeving en digitale rechten nu veel baat van heeft. Lachend vertelt ze; “Mensen vroegen me toentertijd of ik wist hoe je met internet geld kon verdienen, terwijl ik dat al jaren in de praktijk aan het doen was… Ik had mijn eigen internetonderneming op mijn zeventiende! Maar niemand had dat door, omdat ze focus legden op de foto’s”.

Nerditation

De samenleving verandert zo snel, dat ook werkomstandigheden veranderen. “Bedrijven moeten zich veel bewuster worden dat mensen die de hele dag achter een computer zitten en diepgaand onderzoek doen, ook andersoortige mentale uitdagingen krijgen. Vooral digitale hackers met enorm veel skills lopen daardoor risico op een mentale vermoeidheid, die eerder niet kenbaar was.” De analytische wetenschap hierover bestaat allang. En ook een instituut uit de Verenigde Staten (red. Invitae), heeft aan kunnen tonen welke neurologische bijeffecten er ontstaan. Ancilla; “Niet alleen de fysieke component van digitaal hacken is een uitdaging, maar met name de gevoelige en geheime kennis en informatie die je opdoet als je achter bepaalde feiten komt, kan je meer raken dan je in het begin beseft.” Komende tijd zal Ancilla zich, zowel in lezingen als bij bedrijven, meer gaan richten op deze kant van de medaille. Het brengt haar bij de tekst ‘Things do Matter’ die tegenwoordig op haar visitekaartje te vinden is.

Things that do Matter!

Persoonlijke omstandigheden brachten Ancilla in 2018 in een situatie waarbij ze direct betrokken raakte met de gevoeligheid rondom data-verzameling en privacy. ‘Things that do Matter’ kwamen opeens erg dichtbij. Een heel goede vriend raakte vermist (red. Cyberexpert Arjen Kamphuis), waardoor familie en vrienden in zijn privé-eigendommen naar aanknopingspunten moesten zoeken om een spoor te vinden. Het liet haar zien hoe belangrijk het is om niet te snel genoegen te nemen met het voor de hand liggende. Maar om soms door te vragen, of andere taal te gebruiken.

“Er is een groot onderscheid in taalgebruik tussen de bedrijfswereld en die van hackers. Iemand die deze taal bijvoorbeeld ook goed spreekt is Jordan Peterson (red. Canadese psychotherapeut). Hij wordt begrepen door specifieke doelgroepen, terwijl anderen hem nauwelijks verstaan. Die brugverbinding tussen ‘nerds’ en de bedrijven en organisaties waar ze voor werken, kan ik goed tot stand brengen. Ik spreek beide talen – iets wat ongelofelijk belangrijk is in deze tijd. In lezingen leg ik dit vaak ook uit. We moeten veel meer ruimte gaan maken voor Things that do Matter!”

In 2019 wil ze juist deze specifieke doelgroep in relatie met de bedrijven en organisaties waar ze voor werken, voorzien van context en bewustwording. Een verbinding creëren tussen elementen die nu nog vaak te gescheiden blijven. Aan veelzijdigheid en verdieping zal het in ieder geval niet ontbreken!