‘Hersenhack’: Update je hersenen en verbeter het leven

Het zijn op zijn zachtst gezegd interessante tijden. Vrijwel alles lijkt aan verandering onderhevig. Zekerheden vallen weg en aanpassingen op vele fronten zijn noodzakelijk om de grip niet te verliezen en goed te kunnen blijven voortbestaan.

Zelfs dingen die we ons hele leven voor lief hebben aangenomen blijken ineens niet meer zo vanzelfsprekend te zijn en we vragen ons voortdurend dingen af als ‘Wat moeten we doen?’, ‘Wat is wijsheid?’, ‘Wat moet ik behouden en wat moet ik veranderen?’, Hoe doe ik dat?’. Enzovoorts. Kort samengevat komen deze vragen neer op de vraag: ‘Wat heb ik nodig om succesvol te zijn in de huidige wereld?’.

Een algemeen antwoord op deze vraag bestaat in ieder geval uit twee delen. U moet weten wat waar en niet waar is en goede denk- en handelvaardigheden ontwikkelen om adequaat met deze kennis in een veranderende wereld met een positief effect te kunnen acteren. Laten we met het eerste beginnen: U moet weten wat waar en wat niet waar is. U zult misschien denken ‘Check, die kan ik afvinken want ik weet in deze tijden van onzekerheid en verandering op zijn minst wat waar en niet waar is. Ik ben een weldenkend mens en mijn waarnemen, voelen en denken zijn op de werkelijkheid gebaseerd’.

Als u dat denkt moet ik u helaas teleurstellen want u neemt vaak namelijk niet waar wat is, maar wat lijkt. Dit komt doordat in de loop van de tijd automatische mechanismen van informatieverwerking in de hersenen zijn ontstaan die ons lange tijd hielpen snel en effectief te handelen, maar nu niet allemaal meer goed aansluiten op de informatievoorziening van de huidige tijd. Onze waarneming wordt hierdoor vervormd, wat ons ook gevoelig voor manipulatie maakt. Dit leidt tot grote problemen.

Problemen als de werkelijkheid niet meer waarnemen, handelen op basis van valse informatie en jezelf daardoor in de nesten werken, vast blijven houden aan het oude terwijl je moet veranderen, kop in het zand steken, de verkeerde mensen vertrouwen, verslaving, vervuiling, verspilling, maar ook oorlog, polarisatie en angst zijn terug te voeren op deze verouderde mechanismen. Al deze problemen zorgen er voor dat we vaak stilstaan in onze ontwikkeling, kansen missen en zelfs achteruit kunnen gaan, terwijl dat helemaal niet nodig is.

We kunnen deze niet up-to-date hersenmechanismen en de manieren waarop anderen er gebruik van maken namelijk leren herkennen en daardoor onze hersenen en die van de mensen voor wie we ons verantwoordelijk voelen opschalen naar deze tijd, zodat we beter functioneren. Dit alles vat ik samen in het woord ‘HersenHack’ (de gelijknamige titel van mijn boek over dit onderwerp).

Dit woord heeft een dubbele betekenis. Het woord ‘hack’ bestaat al meer dan zestig jaar en heeft oorspronkelijk een andere betekenis dan de meeste mensen denken. ‘To hack’ werd waarschijnlijk voor het eerst gebruikt op het Michigan Institute of Technology (MIT) en gerelateerd aan een verbetering van treincircuits en nieuwe verbindingen daarin. Later is het woord gaan staan voor creatieve oplossingen voor (computer)problemen en nog later kreeg het een negatieve betekenis met betrekking tot het inbreken in computersystemen, het overnemen van het systeem of het besmetten van computers. In het woord ‘hersenhack’ slaat ‘hack’ op de twee uitersten van de verschillende betekenissen, inbraak en verbetering, en dan met betrekking tot de hersenen.

Voorbeelden

Laat ik u eerst eens snel met een voorbeeld uit ‘HersenHack’ laten ervaren hoe makkelijk het is om in te breken in uw hersenen en u te laten denken wat ik wil dat u denkt.

Beantwoord de volgende vraag: 5 machines doen er 5 minuten over om 5 tafels te maken. Hoe lang doen 100 machines er over om 100 tafels te maken?
Heeft u het gevoel dat honderd minuten het juiste antwoord moet zijn? Dan bent u makkelijk te manipuleren. Honderd is namelijk een intuïtief antwoord, maar het is fout. Het juiste antwoord is vijf. Deze vraag leidt tot iets wat in het dagelijks leven ook vaak voorkomt. We doen wat goed voelt terwijl dat niet het juist is en daardoor tot allerlei problemen kan leiden.

Nog een voorbeeld. Lees de onderstaande woorden rustig een keer door en probeer ze te onthouden.

Bed, Rust, Stoel, Wakker, Moe, Tafel, Droom, Waakzaam, Kast, Kachel, Kussen, Snurken, Warm, Dutten, Gapen.

Lees de volgende lijst met woorden die gebaseerd is op een woordenlijst van James Deese uit de jaren vijftig van de vorige eeuw door en streep aan welke woorden u ook in de eerste lijst hebt gezien. Doe dit natuurlijk zonder terug te kijken.

Gapen, Kast, Snurken, Pot, Rust, Plant, Slaap, Rust, Moe, Stoel, Warm, snurken, Vogel, Tafel, Snurken, Droom, Waakzaam, Kachel, Trechter, Kussen, Vis, Dutten, Bed, Wakker.

En? Hoeveel woorden had u goed? Welke woorden had u fout? Heeft u ‘slaap’ aangekruist? Als dat zo is heb ik een valse herinnering bij u gecreëerd.

Gedachten en herinneringen kunnen overgenomen worden.

Deze voorbeelden zijn bedoeld u te laten voelen dat ik, uw gedachten en herinneringen kan overnemen door u op een bepaalde manier van informatie te voorzien. Dit geldt overigens ook voor uw gevoelens en handelingen (zie voor meer voorbeelden het boek ‘Hersenhack’). Ik kan er eenvoudig voor zorgen dat u dingen ziet die er niet zijn, dingen niet ziet die er wel zijn, foute verbanden legt, conclusies trekt op gevoelens die u op het foute been zetten, niet altijd openstaat voor goede informatie, naar uw gelijk zoekt en vaak te weinig energie stopt in denken.

Hierdoor kan ik u bewegen om gedrag te vertonen dat niet perse in uw belang is maar in het mijne of in het belang van anderen. Ik kan u echter ook informatie geven waardoor u uw hersenen kunt updaten , zodat u zich kunt wapenen tegen dit inbreken en beter, gezonder en gelukkiger kunt functioneren.

Denk- en handelvaardigheden

Dit brengt ons bij het tweede deel van het antwoord op de vraag: ‘Wat heb ik nodig om succesvol te zijn in de huidige wereld?’ U moet goede denk- en handelvaardigheden ontwikkelen om adequaat met de juiste kennis in een veranderende wereld met een positief effect te kunnen acteren. Hoe bereikt u dat?

Kort gezegd door uw prefrontale hersenschors te ontwikkelen. Dat is het gebied van uw hersenen dat achter uw voorhoofd en oogkassen ligt. Dit gebied is gerelateerd aan allerlei vaardigheden waarvan bewezen is dat ze gekoppeld zijn aan succes in de huidige wereld. U moet denken aan vaardigheden als kunnen plannen, zelfreflectie hebben, dingen in gedachten houden om er op het juiste moment iets mee te kunnen doen, creatief zijn, impulsen kunnen onderdrukken, cognitieve en mentale flexibiliteit vertonen en pro-sociaal gedrag aanwenden.

Wat heb ik nodig om succesvol te zijn in de huidige wereld?

Het bijzondere aan deze succesvaardigheden is dat ze te ontwikkelen zijn. Dat komt doordat de hersenen, waaronder de prefrontale hersenschors neuroplastisch zijn. Dit betekent dat ze zich aanpassen aan datgene waar ze aan blootgesteld worden. Alles dat je waarneemt, voelt, doet of meemaakt, waar je aandacht op gericht is of door getrokken wordt, bepaalt mede de structuur en het functioneren van uw hersenen en daardoor weer hoe u waarneemt, wat u gelooft, wat u onthoudt, hoe u zich ontwikkelt, wat u doet en wat u kunt.

De hersenen zijn een open systeem dat gevormd wordt door de informatie die er binnenkomt. Hersenen en gedrag zijn dus niet statisch maar dynamisch. Ik heb het vaker gezegd: ‘Je brein vormt je zijn, en je zijn vormt je brein en daardoor weer je zijn, maar ook weer je brein. Dit gebeurt in een voortdurend proces van zijn en worden’.

Het is dus heel belangrijk dat u zich bewust bent van waaraan u zich aan blootstelt en om aan deze blootstelling ook zelf richting te geven. Ik kan u door middel van kennis en oefeningen, die zijn samengebracht in het EFFECT-programma uw prefrontale hersenschors en de bijbehorende succesvaardigheden laten ontwikkelen. Hierdoor kunt u uw hersenen updaten en uw leven verbeteren.

Denken en kennis zijn samen met juist kunnen handelen de sleutelwoorden in dit proces. Denken, kennis en handelen zorgen voor macht over uzelf en de manier waarop de wereld zich ontwikkelt. Die macht kunt u zich toe-eigenen en het wordt hoog tijd dat u dat doet. Stel u bewust bloot aan de juiste informatie en train de succesvaardigheden. Dat is nu misschien nog wel belangrijker dan ooit. Neem de regie in handen, durf te weten en durf te doen. Update je hersenen en verbeter het leven.”

Bron: ACADEMY Magazine 2020-2021