Meer Ruimte Minder Afstand

Hoewel mijn lezingen meestal digitalisering en exponentiële technologische ontwikkelingen als onderwerp hebben, gaan ze in wezen over de impact van die ontwikkelingen op ons. Die impact roept altijd veel vragen op bij mijn luisteraars. De meest gestelde vraag is: ‘Hoe gaan we met deze enorme versnelling van veranderingen om?’ De ene keer wordt die vraag me gesteld door een ziekenhuisbestuurder die getriggerd is door de onwaarschijnlijke mogelijkheden (en gevaren) die synthetische biologie biedt. De andere keer is het een rijksambtenaar die weet dat de overheid het huidige tempo van digitalisering al niet bijhoudt. Vaak zijn het ondernemers die zich achter de oren krabben over hun verdienmodel. En in feite vraagt iedereen zich weleens  af hoe we het in vredesnaam allemaal moeten bijhouden. Ook ik word regelmatig overvallen door het ‘fomo’ (‘fear of missing out’)-gevoel. Ik haal dan rust uit een citaat van Martin Bril: “Je mist meer dan je meemaakt. Helemaal niet erg.”

Het liefst krijgen we als mens hapklare antwoorden. Een actielijstje of een ‘shortcut’ naar de oplossing. Helaas. Op dit soort grote vragen, die de neiging hebben groter te worden naarmate je er langer over nadenkt, krijg je – zelfs na hard werken – op zijn best antwoorden met een beperkte houdbaarheid. Dat is ook niet erg. In een wereld van continue verandering is een staat van Permanent Bèta, waarbij we ons bewust zijn van de tijdelijkheid van onze oplossingen, juist een vereiste geworden.

Ook ik heb geen ‘one size fits all-zo word je innovatief en overleef je disruptie’-model. Maar nu ik als ondernemer, spreker en ‘chaosmaster’ talloze organisaties heb meegemaakt, heb ik wel een vermoeden waar de schoen wringt. We hebben simpelweg onze experimenteercultuur ‘weggemanaged’.

Beweging Onmisbaar

Voor het nieuwsgierige, ondernemende, flexibele gedrag dat we zo graag in een moderne samenleving zien is nauwelijks ruimte. In een veranderende omgeving is beweging voor mens en organisatie onmisbaar. Maar waar een veelheid aan regels en procedures menig organisatie volledig heeft dicht gesmeerd, vindt een cultuur van innovatie weinig voedingsbodem. Begrijp me niet verkeerd, regels zijn belangrijk. Maar dan in dit tijdsgewricht wel liever regels die filterend zijn, of sturend op het gedrag dat een organisatie nodig heeft om een gezonde cultuur te creëren, dan regels die procedures beschermen.

Alleen ruimte creëren is niet voldoende, mensen moeten het vertrouwen en dus de veiligheid voelen om fouten te mogen maken. Die horen nu eenmaal bij leren en innoveren. Het spreekt voor zich dat ruimte en vertrouwen in de cultuur van de organisatie horen te zitten. Cultuur? Ja! Probeer inzicht te krijgen in welke regels en procedures er door de loop van de jaren zijn gecreëerd die een flexibele en snel op verandering inspelende organisatie in de weg zitten. De cultuur, en dus de normen en waarden van een organisatie, moeten het ‘purpose’ dienen, niet hinderen.

Afstand is ons andere probleem. Onze manier van organiseren stamt voor het grootste deel nog uit de tijd dat informatie en de manieren om die te distribueren schaars waren. We hebben daarvoor zeer effectieve systemen opgezet om overzicht te houden (silo’s) en informatie te structureren (hiërarchieën). Een groot nadeel is dat deze systemen onderling slecht communiceren en traag zijn in reactiesnelheid. Door de alsmaar groeiende complexiteit van onze samenleving is de afstand tussen de persoon die een beslissing neemt en de mensen waarop dat effect heeft gewoonweg te groot geworden. Ik hoef je niet uit te leggen dat als de afstand groot is en de snelheid laag, dit geen handig concept is voor de toekomst.

Minder afstand dus! Hoe? Kortere ‘feedbackloops’ geven meer reactievermogen en dus meer snelheid. Welke afstand (en frictie) kan jij opheffen door middel van de inzet van internet, apps, virtual reality, 3D-printen, slimme algoritmen en big data? Minder afstand zorgt voor veiliger experimenteren, menselijker beslissingen en je hoeft simpelweg minder mee op reis te nemen. Kan je lekker genieten van de ruimte die je hebt om gave nieuwe dingen te bedenken!