‘Krachten verbinden maakt een team sterk’

Brian Farley uit Methuen, Massachusetts, maakt in 2011 als eerste bondscoach een Europees honkbalteam wereldkampioen. De Nederlandse ploeg haalt dan goud tijdens het WK in Panama. “Niet alle spelers waren als individu goed genoeg om in een sterrenteam te spelen, maar door elkaars krachten te verbinden is het gelukt het WK te winnen”, zegt Farley, die zijn ervaringen passievol deelt tijdens boeiende lezingen en trainingen. Zijn strategie: de gedachtegang van spelers zo beïnvloeden dat negatieve perceptie verandert in positieve om blokkades in het team te elimineren en stimulerende patronen een kans te geven. Authentiek leiderschap, dat zowel voor sportteams als het bedrijfsleven, gedreven door een missie en kernwaarden, kan zorgen voor groei en succes.

Het WK 2011 winnen was een fantastisch moment in mijn leven en dat van alle jongens die erbij waren, met als resultaat een soort domino-effect. Elke wedstrijd speelden we met meer zelfvertrouwen. Iedereen speelde voor het team. Dat was onze grootste kracht. Bewust of onbewust wisten we allemaal dat we niet ieder voor zich moesten spelen, maar als één geheel om een goed resultaat neer te zetten en teams met meer ervaring en talent te verslaan”, legt Brian Farley uit. “Veel van onze spelers komen van Curaçao en Aruba en dat is gezien hun goede prestaties best merkwaardig. Daar wonen slechts 250.000 mensen, wat niet veel is vergeleken met het potentieel in landen als Amerika, Korea en Japan. Zelf ben ik in de Verenigde Staten begonnen, maar een schouderblessure maakte een einde aan mijn professionele carrière daar.

Toen hoorde ik van internationaal honkbal, wat mij verbaasde omdat ik net als veel Amerikanen geen idee had wat zich buiten onze grenzen afspeelt.” Na actief te zijn geweest in de Australische competitie stuurt Brian zijn cv in 1988 naar clubs in Italië, Duitsland en Nederland. Het antwoord komt uit Nederland. “Dat was het begin van mijn loopbaan in Nederland. Racing Club Heemstede (RCH) speelde in de derde divisie en was geen talentvol team. Na een paar weken stopte de coach en vroegen ze mij of ik zijn werk wilde overnemen. Dat was mijn eerste ervaring met niet alleen aan mezelf denken. Tot dan ging het om Brian Farley en wat ík wilde en ineens moest ik mijn aandacht besteden aan anderen.”

‘Als je niets kunt creëren in je hoofd kun je beter stoppen om verspilling van hard werk, energie en tijd te voorkomen.’

Brian heeft daarvoor onderschat hoeveel kwaliteiten hij binnen de honkbalwereld had als persoon. “Ik had veel informatie die anderen niet hadden, maar deelde met hen de passie voor sport. Het delen van passie is de drijfveer waardoor mensen naar iets verlangen en daardoor de kern van groei die ze doormaken. Het kan even duren, maar wanneer je verbonden bent om hetzelfde resultaat te bereiken is dat de motor die prestatie aandrijft en is er geen grens of barrière die je tegenhoudt. Dat geeft echt een kick!” Wanneer het gewenste resultaat tevoren niet duidelijk is en je niet weet wat je wilt bereiken, is de bestemming niet sterk genoeg, ontbreekt de creatie-drijfveer. Met andere woorden: als je niets kunt creëren in je hoofd kun je beter stoppen om verspilling van hard werk, energie en tijd te voorkomen. Draai dan het proces om. Bedenk als leider/coach wat je wilt creëren en waar je heen wilt. Dat kan een toernooi zijn op korte termijn of een kampioenschap over tien maanden. Bereid je in de tussenliggende periode goed voor en zorg dat jij en je team er helemaal klaar voor zijn als de gelegenheid zich voordoet.”

Twee drijfveren

Brian Farley praat over twee drijfveren. De ene gaat over wat je wilt creëren in je leven en voor welke passie je je energie wilt inzetten, de ander heeft te maken met de angst voor consequenties – wat gebeurt er als je ondanks een enorme inzet niet haalt? “Al onze actie is gebaseerd op deze drijfveren. Om personen en het team bij elkaar te krijgen moet je als leider naar de kern van wie je bent – je authentieke zelf – en ontdekken dat het voldoening geeft aan anderen te geven, mensen te helpen en hen te zien groeien.” Volgens Brian moet je trouw zijn aan jezelf, normen en waarden waarvoor je staat (respect, vertrouwen en samenwerking) volgen en definiëren en vervolgens bepalen of de teamleden elkaar respecteren.

‘Een ploeg waarin jaloezie heerst zal niets bereiken.’

“Als ik een team dertig dagen observeer en weet dat ik die mensen kan vertrouwen, is hun gedrag het bewijs dat ze volgens hun normen en waarden omgaan met elkaar en anderen en sprake is van samenwerking op hoog niveau. Een ploeg waarin jaloezie heerst zal niets bereiken. Dan halen de teamleden elkaar naar beneden en functioneert het team niet goed meer. Wanneer zij en ik een collectieve ambitie hebben, ervoor zorgen dat we op één lijn zitten en onze krachten bundelen is de kans groot dat we ons doel bereiken. Waar de een goed in is, is de ander minder goed en andersom. Door kwaliteiten te bundelen en aan te vullen ontstaat een krachtiger team, dan wanneer het bestaat uit een aantal individuen die ieder voor zich werken. Als vijf leden niet meedoen aan de reis naar het resultaat, doen zij veel schade aan het collectief. Dan mist de motor onderdelen en dat zijn dit geval kwaliteiten en vaardigheden.”

Verenigende kracht

Bij het samenstellen van een sport- of bedrijfsteam is niet altijd helder of mensen bereid zijn samen te werken. Sommigen kunnen heel goed dingen verbergen, zeggen ja en bedoelen nee. Dat komt op den duur uit door hen onder druk te zetten en te zien werken of spelen. Doen ze dan hun eigen ding en vertonen ze solistisch gedrag of zijn ze bereid anderen ook de eer te gunnen. “Winnen doe je met z’n allen. De een heeft andere kwaliteiten dan de ander en dat is de kern van wat ik ‘unity of diversity’ noem. Wat doe je dan als coach? Je moet talent hebben om op het hoogste niveau te kunnen winnen. Echter, wanneer een talentvolle speler geen ethiek heeft, weinig inzet vertoont en niet de wil heeft beter te worden gaat degene met minder talent die wel gepassioneerd is hem voorbij.

‘Hard werken verslaat talent, wanneer talent weigert hard te werken.’

Hard werken verslaat talent, wanneer talent weigert hard te werken. Die uitdrukking klopt. Natuurlijk wil je als coach de talentvolle speler met te weinig inzet ook begrijpen. Hij zit vast in zijn ego door een bepaalde angst om te falen. Daardoor komt hij in de slachtofferrol. Een goede coach, die zijn eigen ego kan uitschakelen en beseft dat hij in dienst is van de speler en niet andersom, ziet dat er iets mis is met deze persoon en probeert verbinding te maken. Allereerst door diens vertrouwen te winnen, wederzijdse kwetsbaarheid te faciliteren en een voor hem veilige omgeving om te spelen te creëren. Dan begrijpt de speler wat het is onderdeel van een geheel te zijn.”

Nalatenschap

Een goede coach of leider van een bedrijf of organisatie denkt aan wat hij of zij nalaat. “Dat heeft niet zozeer met mijn ego te maken, maar meer met mijn authenticiteit. Mijn levensmissie is dagelijks actief te proberen de barrières van anderen te slechten, zodat ik hen kan helpen hun potentieel te bereiken. Zodra ik terugkijk op mijn leven en terugdenk aan de momenten dat dit is gebeurd, vraag ik mij af of ik trots ben op die nalatenschap. Heb ik het gedaan om erkenning te krijgen en een standbeeld bij een stadion? Of heb ik mijn passie gevolgd en geeft hij mij voldoening, wat iets anders is dan trots, dat ik iemand – hoe bescheiden ook – heb geholpen de Major League te bereiken? Erkenning is leuk, maar een bijproduct en geen noodzaak.”

Brians doel is altijd winnen mét het team. Hij is Coach van het Jaar geworden, maar ook dat is voor hem een bijproduct van een succesvol toernooi. “Ik deed gewoon mijn ding. Het hele team is geridderd, dat was nooit eerder gebeurd. Fantastisch, maar geen uitgangspunt. Dat probeer mijn zoon van 17 en z’n generatie uit te leggen. Zij zijn bijna volwassen, maar mentaal vaak onzeker over wie ze zijn en wat ze willen. Ze willen beroemd zijn, maar hoe en waarom weten ze niet. Beroemdheid komt van buiten en is zo oppervlakkig. Daarom vertel ik hen dat ze dieper in zichzelf moeten gaan. Met hulp natuurlijk.”

Coachende gesprekken met bedrijven

Na het WK begint Brian Farley met het geven van motiverende lezingen. Het vertellen van zijn verhaal geeft hem energie, hij voelt dat dit bij hem past. “Het is een mooie boodschap over verbinding. Het maakt niet uit of je op een honkbalveld bent of in de bestuurskamer, het gaat erom dat coaches, trainers en leiders, spelers en medewerkers het belangrijke gevoel geven dat zij ertoe doen, betekenisvol zijn en het verschil maken. Dat ze nodig zijn. Daarover praat ik, dat is de kern van wat ik wil overbrengen. Want wanneer mensen het gevoel krijgen dat ze er niet toe doen en bang zijn voor hun positie, blijven ze steken in angst en verliezen ze de verbinding met het team. Ze functioneren dan nooit op het niveau dat ze zonder angst wel kunnen bereiken.”

‘Ik hoop dat leiders van bedrijven  er hun missie van maken groei te bevorderen door mensen beter en blij te maken.’

Brian is in eerste instantie benieuwd wat de impact is van zijn verhaal en of het blijft hangen. Hij besluit leiders te coachen, maar weet nog niet hoe. Dat komt als hij zich in 2016 aansluit bij de organisatie Authentiek Leiderschap, waarmee hij meteen een klik voelt. Hij volgt een opleiding en krijgt een certificering. “Ik hoop dat leiders van bedrijven hun authentieke zelf leren kennen en er hun missie van maken groei te bevorderen door mensen beter en blij te maken, voldoening te geven en het gevoel te geven dat ze het waard zijn. Wanneer deze leiders alleen maar problemen zien en zeggen waarom dingen niet leuk zijn geven ze de verkeerde boodschap af. Dat negatieve moeten ze wegfilteren en hun kompas (missie en waarde) gebruiken om ervoor te zorgen dat zij en hun medewerkers niet heen en weer worden geslingerd door de buitenwereld. Wanneer iemand bang is voor consequenties en daardoor steeds denkt dat hij dingen beter niet kan doen, heeft diegene een probleem.

Als een persoon vol passie en energie met een open mindset een andere cultuur binnentreedt die dat niet op prijs stelt, is hij of zij binnen de kortste keren ongelukkig. Angst werkt snel, daarom zou ik tegen alle leiders willen zeggen: creëer je eigen wereld door van binnen naar buiten te leven en daarmee een positief rimpeleffect.” Het is niet alleen de angst voor consequenties en door onzekerheid (als ik zes uur per dag train heb ik dan nog tijd voor andere dingen, is dat het mij waard?). Mensen zijn bang om iets te missen, wat inmiddels bekend staat als FOMO (‘Fear of Missing out’). “Wat levert het op, wat verlies je of moet je inleveren? Dat is zowel in de sport als het bedrijfsleven een belangrijke vraag waarop ik graag antwoord geef.”