Durf te (be)vragen!

“Het allerleukste aan mijn vak – ik ben kunstenaar – is dat ik over het algemeen altijd overal welkom ben. Het maakt niet uit wie ik bel of waar ik spontaan naar binnenloop. Vanaf het moment dat ik mezelf voorstel en zeg dat ik geïnteresseerd ben in een persoon, een organisatie of situatie merk ik dat wie ik tegenover me heb zich doorgaans eerder vereerd voelt om de aandacht dan dat iemand zich zorgen maakt over mogelijke inmenging. Kunstenaars zijn immers geen journalisten. Hebben geen politieke belangen. Geen netwerk. Geen macht. Kortom, de kunstenaar in huis is risicoloos.

Ik maak hier gebruik van. Ik bel heel veel mensen, ik loop overal naar binnen en reis de halve wereld af naar plaatsen waar dingen gebeuren waarover ik meer wil weten. Ik ben ontzettend nieuwsgierig aangelegd en wil altijd begrijpen hoe een web gesponnen is. Zonder agenda.

En dat levert informatie en vele inzichten op. Met elk bezoek en elk gesprek wordt de wereld complexer. En al bijna 25 jaar vertaal ik die complexiteit middels kunstprojecten naar iets behapbaars. Met zowel politieke als sociaalmaatschappelijke impact.
En dat wordt steeds relevanter, want we leven we in een tijd waarin de roep om een simpele uitleg plus snelle oplossing – van alles – steeds luider wordt.

Dat maakt de uitdagingen in een snel veranderende wereld steeds groter, en tegelijk wordt het óók belangrijker, om verhalen zo goed mogelijk te vertellen. Zéker als het gaat over ‘slecht-nieuws’ situaties. Het is immers prettiger luisteren naar een boer (ervaringsexpert!) die vertelt dat er helemaal geen stikstofprobleem bestaat, dan naar een wetenschapper die uitlegt wat de causale verbanden zijn van nog sneller smeltende poolkappen, verzilting van de bodem, de insectenpopulatie en aanstaande appeloogsten.

Nee, doe ons maar de simpele versie. We houden niet van verandering.

“Die voorkeur om vast te houden aan het oude zien we op veel vlakken: de succesvolle man met veel fans die wordt beticht van grensoverschrijdend gedrag zien we liever als onschuldig slachtoffer van #metoo, dan dat we een moreel oordeel moeten gaan vellen over iemand van wie we houden.

En die staalfabriek van Tata met 8000 man personeel waar activisten uit de omgeving last van zeggen te hebben zorgt wél voor werkgelegenheid, dus is het makkelijker om je beklag te doen over stadsmensen die zo nodig naar de omgeving van de fabriek wilden verhuizen. Jíj ging daar wonen, dus dan moet je ook niet zeuren.

De contradictie is dat niets in de wereld zwart/wit is, en dat wie vooruit wil, in wat dan ook, gebaat is bij een open blik.

Ik ben kernlid van een club die is opgericht om organisaties te helpen en mee te denken bij maatschappelijke vraagstukken: De Sociaal Creatieve Raad (SCR). Het is namelijk mijn ervaring dat het bij uitstek de creatieve breinen zijn die – vaak van buitenaf – haarscherp kunnen observeren, scherpe vragen kunnen stellen en een context of de vertelling van een verhaal zodanig kunnen veranderen dat nieuwe ideeën en mogelijkheden wél binnenkomen.”