Echt, je onderschat jezelf

Een mooie les. Maar zijn terloopse opmerking daarna vond ik minstens zo interessant: de meeste grenzen die we ervaren zijn niet fysiek van aard, maar psychologisch. De meeste deelnemers hadden hooguit een minuut hun adem ingehouden en dachten toen al dat het hiernamaals naderde. Maar onze docent vertelde dat zogenaamde ‘free divers’, mensen die duiken zonder zuurstofflessen, minutenlang hun adem kunnen inhouden. Na enige oefening natuurlijk. Ik heb het later opgezocht. Het wereldrecord staat op naam van de Kroaat Branko Petrovic. In 2014 hield hij 11 minuten en 54 seconden zijn adem in. Pff, dat is lang.

Dat veel grenzen vooral tussen je oren zitten, is een interessante gedachte. Het betekent dat we vaak stoppen met zoeken naar manieren om onszelf, ons werk of de wereld te verbeteren, omdat we geloven dat we al tot het uiterste zijn gegaan. Ook in veel succesvolle bedrijven denken managers en medewerkers dat het écht niet meer beter kan en zakt het streven naar kwaliteit en vooruitgang in.

Ik ben dol op onderzoek naar dit soort dingen. Samuele Marcora is als fysioloog verbonden aan de universiteit van Kent. Zijn research draait om de wisselwerking tussen fysieke en psychologische grenzen. In diverse experimenten toonde hij aan dat wanneer we geloven dat we fysiek uitgeput zijn en opgeven, er in werkelijkheid nog een flinke reserve over is. Soms meer dan 50 procent.

Zijn er manieren om die reserve aan te boren? Zeker. Denk aan aanmoediging door jezelf of door anderen. Wat ook helpt: plezierige beelden, stimulerende muziek, of – iets waar ‘free divers’ op trainen – het negeren van lichamelijke signalen tot het moment dat je domweg omvalt. Ik geef toe: dat is een beetje heftig, maar je weet dan wel waar de grens écht ligt.

Goed nieuws voor iedereen die houdt van lezingen, webinars en congressen: kennis helpt ook.
Een mooi voorbeeld: het eerste officiële record op de marathon werd gevestigd in 1908. Destijds geloofde niemand dat het binnen drie uur kon. Maar de Amerikaan John Hayes deed het in 2 uur, 55 minuten en 18,4 seconden. Vervolgens slaagden veel meer atleten erin om de drie uur-grens te doorbreken. En vorig jaar liep de Keniaan Eliud Kipchoge als eerste de marathon in minder dan twee uur.

Dit soort kennis heeft letterlijk een geestverruimend effect. Wat denk je? Zou het kunnen dat jij, ik en onze vrienden en collega’s eigenlijk ook veel meer kunnen dan we denken? En zou het mogelijk zijn om dat potentieel aan te boren?

Bron: ACADEMY Magazine 2020-2021

Deze bijdrage is een bewerking van een eerdere column in NRC Handelsblad