Ze verliet Kamer voor campagne Hillary. Nu spreekt Hachchi

'Dit is een raar moment,' zegt Wassila Hachchi. We lopen langs een bos bij het café in Breda waar we hebben afgesproken voor dit interview. Hachchi is met kerst teruggekomen uit Amerika en logeert sindsdien bij haar familie in Breda. Ze wijst naar het bos. 'Daar ben ik vorig jaar door een herdershond aangevallen tijdens het hardlopen. Ik heb echt met die hond geworsteld totdat de eigenaars er waren, ik voelde zijn tanden in mijn zij.'

Het is voor het eerst dat ze weer langs het bos loopt. 'Ik ben gelouterd uit de strijd met die hond gekomen. Dat gevoel van vechten heeft een nieuwe kracht in me aangeboord. Ik besefte: als je ergens in gelooft, ga er dan voor en laat je niet weerhouden door het oordeel van anderen. Ik besloot: ik ga naar Amerika.'

Wassila Hachchi (36) veroorzaakte vorig jaar commotie door plotseling als Kamerlid voor D66 op te stappen. Ze vertrok direct naar Amerika om campagne te gaan voeren voor Hillary Clinton en liet haar collega's verbijsterd achter.

Zelfs Alexander Pechtold werd pas kort van tevoren ingelicht. De maanden erna was ze onbereikbaar. Een betaalde baan werd het niet, Hachchi ging met het campagneteam het land in. Ze maakt sindsdien aanspraak op het wachtgeld. 'Na overleg' met D66 besloot ze de partij te verlaten.

Over het wachtgeld wil ze straks wel wat zeggen, vertelt ze. Maar ze is hier niet voor een terugblik. Die is te lezen in haar boekje Listen. Think. Speak. dat ze in december publiceerde. 'Ik wil mijn lessons learned uit Amerika delen met de mensen hier. Ik ben per direct beschikbaar als campaign consultant voor politici.'

Laten we toch met een terugblik beginnen. Waarom vertrok u ineens?

'Ik vertrok niet ineens. Ik wilde al in januari 2015 weg uit de politiek maar ben uit partijloyaliteit gebleven. Het staat in de gezamenlijke verklaring die ik drie maanden na mijn vertrek met D66 naar buiten heb gebracht. Daarin staat ook dat de directe betrokkenen toen al op de hoogte waren van mijn besluit om op te stappen.'

Pechtold reageerde verbijsterd op de manier waarop u vertrok.

'Ik kan alleen maar vanuit mijn eigen beleving praten. En nee, ik kon niet nóg een jaar blijven. Ik zat er al veel langer dan ik wilde en was ongelukkig. Ik heb jaren geworsteld voor ik dit besluit nam! Dankzij het gevecht met de hond besloot ik niet langer te wachten op de goedkeuring van mijn omgeving, zoals ik vroeger deed.'

_{Tekst gaat verder onder foto.}

Waarmee worstelde u al die jaren?

'Ik was mezelf kwijt in 2013. Ik deed netjes mijn werk en ben introvert, dus niemand heeft wat aan me gemerkt. Maar halverwege mijn termijn was ik doodongelukkig. Wie was ik en wat deed ik nog in de politiek? Ik was teleurgesteld in het politieke gekonkel. In een debat zat je alleen maar om te scoren en de media te halen, om het verschil tussen jou en de andere partijen te vergroten. Maar zo los je toch geen probleem op? Het dieptepunt voor mij was het debat over radicalisering. Niemand probeerde te begrijpen waarom die Syriëgangers afreisden en deed ik een poging dan was het: praat je dat nou goed? Het zijn monsters! Dat maakte me verdrietig, het zijn wel ónze jongeren. Kennelijk zat niemand in de politiek op een dialoog te wachten.'

Wassila was dus ongelukkig maar vond niet dat ze het kon maken om zomaar weg te gaan. Sinds 2013 werkte ze aan een plan om de dialoog 'terug te krijgen': een online platform waar mensen de dialoog aangaan. Dialogue Digital noemde ze het. Ze sprak er in het voorjaar van 2015 over op TEDxAmsterdamWomen en startte een crowdfunding om het platform te realiseren. 'Ik wilde ook testen of ik niet de enige was die erin geloofde.'

Dat viel tegen. Er meldden zich wat geldschieters maar reacties bleven nagenoeg uit ook al had ze die zomer iedereen in haar telefoon, journalist of politicus, wel vier appjes gestuurd. 'Weer een teleurstelling, zegt Hachchi. 'Het was tijd om het hoofdstuk Wassila in de politiek deel één te sluiten. Om verandering in gang te zetten moest ik uit de politiek.

Er kwam wel een handreiking van de andere kant van de oceaan: of ik wilde werken voor het campagneteam van Hillary Clinton! Ik besefte: als de Amerikanen Dialogue Digital steunen, dan volgt de rest. Ik was als politicus vaak in Washington geweest en heb er mijn netwerk.' Ze zegt via een adviseur van Clinton te zijn geïntroduceerd maar wil geen namen noemen om haar verhaal te onderbouwen.

U kreeg nogal wat over u heen.

'De commotie vond ik teleurstellend, het verbaasde me want mijn intenties waren goed. Maar het gleed meer dan voorheen van me af, zowel de positieve als negatieve reacties. De eerste dag na het nieuws explodeerde mijn telefoon van de felicitaties en de dag erna kreeg ik van alles over me heen. Maar ik weet inmiddels wie ik ben, met mijn track record en hart voor de publieke zaak. Had ik dan in mijn comfort zone moeten blijven, nóg een award (Jonge ambtenaar van het jaar 2007, red.) moeten winnen? Been there done that, dacht ik.'

De door u begeerde betaalde kantoorbaan kreeg u niet.

'Daar heb ik erg van gebaald. Ik had natuurlijk dichter bij het vuur willen zitten, in Clintons hoofdkantoor in Brooklyn. Maar zodra ik daar binnenkwam draaiden de mensen in het callcentrum die me als eerste zagen zich om: it's her, the Dutch politician!

Verbaast je dat? Het was echt zo. Mijn naam was besmet dus die betaalde kantoorbaan was lastig. Ik werd het land ingestuurd met het campagneteam. Gaandeweg zag ik in dat de commotie in Nederland eigenlijk een cadeautje was, verpakt in prikkeldraad. Want iedereen die voor Hillary werkte was na de verkiezingsuitslag zijn baan kwijt. En vooral bleek het heel waardevol om met het campagneteam door het land te toeren. Ik logeerde bij families die Hillary, Bernie of juist Trump steunden. Ik ging begrijpen waarom mensen op Trump wilden stemmen. Dat heeft me mijn belangrijkste inzichten opgeleverd en mijn passie voor Dialogue Digital enorm versterkt.'

Zoals?

'Dat Trump als geen ander de menselijke connectie maakt. Bijvoorbeeld door via Twitter direct met de mensen te communiceren. Een dialoog is het niet nee, maar hij raakt de mensen. Hij haalt uit naar het politieke systeem en de media, weigert journalisten te spreken die hij niet moet. Dat zou een president niet moeten doen maar hij laat wel zien dat hij een mens is. Wilders doet het ook. Deze leiders trekken ons aan als een magneet. Zij zien dat we in dit tijdperk de menselijke connectie kwijt zijn er ernaar hunkeren. Andere politici slapen.'

Wat u noemt zijn populistische trucjes in een nieuwe verpakking.

'Ja en Trump is ook maar president geworden bij gebrek aan beter maar hij laat wel zien dat mensen klaar zijn met het huidige systeem. Laten we kijken hoe hij de menselijke connectie maakt en die op een positieve manier inzetten. Politici zien niet in dat we in een internettijdperk leven. Kennis is macht, dat principe geldt niet meer. Burgers informeren zichzelf en willen meer invloed. Politici moeten dus een stapje terug doen naar een dienend leiderschap en de samenwerking met burgers zoeken. En burgers moeten zich verantwoordelijk voelen om meer te doen dan stemmen alleen.'

Dat klinkt alsof u ook op de lijst van GeenPeil zou kunnen staan.

'Het gaat me niet om politieke partijen maar GeenPeil verdient een compliment: zij leggen de vinger op de zere plek.'

Hoe moet de samenwerking tussen burger en politicus er uitzien?

'Dat is de hoe-vraag waar GeenPeil op wordt afgerekend omdat een antwoord uitblijft. Ik weet dat ook niet. Laten we niet in de hoe dan-discussie verzanden maar beginnen met erkennen dat het anders moet.'

Gelooft u nog wel in de parlementaire democratie met gekozen volksvertegenwoordigers, als gedesillusioneerde ex-politica?

'Ja maar ik blijf erbij dat politici een stapje terug moeten doen en moeten erkennen dat ze geen voorsprong meer op kennis hebben en ze moeten bereid zijn hun leiderschap te delen met burgers.'

Heeft u een voorbeeld van een leider die de menselijke connectie maakt op een manier die u nastreeft?

'Obama verbond mensen op een positieve manier, zonder zondebok aan te wijzen. Maar hij moest dat in zijn eentje doen, verzandde ook in de hoe-vraag: hoe dan samen te werken met de burgers? Na acht jaar werd hij afgeserveerd. Maar nogmaals, laten we ons niet gek maken door de de hoe-vraag. We moeten klein beginnen, bij menselijk contact. Ik geloof in twee instrumenten waarmee je de menselijke connectie kan maken: dialoog en internet.'

Op dit moment werkt Hachchi samen met 'een van de topcoaches in Amerika' Lisa Nichols aan haar platform Dialogue Digital. Nichols is haar inspiratiebron. 'Mijn onmoeting met haar tijdens het campagnevoeren is een geschenk geweest. Nichols bereikt met haar online platform Motivating The Masses ruim dertig miljoen mensen. Zij zegt steeds: denk simpel, ga terug naar het begin, naar het menselijke contact. Neem mensen vanaf daar mee. Daarom zijn wij een Facebookgroep gestart om stap voor stap de dialoog online strategisch op te bouwen.'

Waarom zouden mensen met totaal verschillende ideeën die elkaar niet kennen de dialoog online met elkaar willen aangaan?

'Omdat ze, bewust of onbewust, naar de menselijke connectie op zoek zijn. Natuurlijk moet dit in een veilige online omgeving gebeuren, het haatklimaat op het internet werkt juist polarisatie in de hand. Daarom hebben we spelregels bedacht om een veilige online omgeving te creëren, zoals: stel je oordeel uit, heb respect voor elkaar. Dan ontstaat er ruimte voor dialoog, echte menselijke connectie. That's where the magic happens, zo noemen de Amerikanen dat.'

Wat is uw gedroomde samenleving?

'Een samenleving waarin de dialoog als vorm heel populair is, niet alleen in de politiek maar ook in relaties en vriendengroepen. Als de dialoog gangbaar is bloeien de prachtigste dingen op. Makkelijk is het niet want mensen weten vaak niet eens wat een dialoog is. Het begint met de intentie om je oprecht voor de ander open te stellen. Dialogue Digitaal is gebouwd op vijf pijlers: begrijp en omarm de dialoog, creëer en bescherm een veilige ruimte voor dialoog, luister echt, wees volledig jezelf in de dialoog en wees veerkrachtig.'

Wat zou u Pechtold willen adviseren als campaign consultant?

'Wat ik elke politicus, van Alexander tot Geert, zou adviseren: maak de menselijke connectie! Ik wil mijn inzichten in campagnetijd delen en zo iets aan Nederland teruggeven: welke campagnetechnieken worden in Amerika gebruikt, hoe bereik je veel mensen? Ik zou Alexander adviseren: ga niet duizend deuren even snel langs maar investeer in een diepgaand gesprek; deep canvassing heet dat. De persoon in wie je tijd hebt geïnvesteerd zal gegarandeerd op je stemmen en wordt jouw visitekaartje in zijn vrienden- en kennissenkring. Zo plant je steeds een zaadje, back to the grassroots. Ik ben trouwens ook beschikbaar als consultant voor bedrijven. Ik ben volop diensten en producten aan het ontwikkelen. Het is doodzonde als al mijn inzichten in mijn hoofd blijven.'

Verwacht u dat de politiek u warm zal onthalen?

'Ik loop het risico nooit meer in de politiek terug te kunnen, dat neem ik voor lief. Ik móest eruit om deze inzichten op te doen. Wat de mensen van me vinden raakt me niet meer. Zoals Lisa Nichols zegt: What other people think of you is none of your business.'

Heeft u nog contacten binnen de Haagse politiek?

'Ik ben pas net terug en volop bezig met mijn productontwikkeling. Ik wil klaar staan als morgen iemand belt.'

Hoe zit het nu met het wachtgeld?

'Daar heb ik één belangrijke reactie op: ik houd me aan de regels van de politiek en dat zijn regels die ik niet zelf verzonnen heb en die voor alle politici gelden dus ook voor mij. Lees mijn boek. Verder: Listen.Think.Speak. Dat is de kern van alles wat ik doe en daarom heeft het even geduurd voor mensen weer van mij hoorden. Tel daarbij op mijn staat van dienst: militair, ambtenaar, volksvertegenwoordiger die in haar eigen tijd een platform voor dialoog begon. Gaat er dan bij niemand een lampje branden? Deze discussie doet geen recht aan wie ik ben. Ik heb hart voor de publieke zaak.'