Klimaatverandering: niet langer schuilen achter complexiteit – doen!

Als we over klimaatverandering spreken, dan maken we het heel complex. En complexiteit vormt een prima excuus om tot nader order niets te doen.

Toegegeven, de wetenschap achter klimaatverandering is waanzinnig ingewikkeld. Veel systemen op aarde, of het nou gaat om water- of luchtstromingen, het ijs te land, ter zee of in de bodem, de pH-waarde van de oceanen of woestijnvorming, we begrijpen het nog amper. Laat staan dat we de wisselwerking tussen deze systemen overzien.

Willen we de planeet voor mens en dier leefbaar houden, dan moeten we ons handelen fundamenteel aanpassen. En snel.

Alleen al in juli 2019 is door extreme warmte 200 km3 (!) ijs op Groenland gesmolten. Dat is een blok van 20 x 10 x 1 km! Giet je hetzelfde smeltwater over Engeland uit, dan staat het 1,5 meter hoog! Dat dit de zeespiegel doet stijgen, begrijpt iedereen. Maar wat gebeurt er met de permafrost, de Golfstroom, de jetstream, neerslagpatronen? En de impact op de reële of de financiële economieën weten we nog slechter in te schatten. Toch is de basis simpel: de veranderingen zijn groot en zullen een omvangrijke en blijvende impact op de aarde en haar bewoners hebben. Willen we de planeet voor mens en dier leefbaar houden, dan moeten we ons handelen fundamenteel aanpassen. En snel.

Zo vraagt het Internationaal Energieagentschap om extra investeringen in klimaatmaatregelen van 2.500 miljard dollar per jaar. Volgens de secretaris-generaal van de Verenigde Naties moeten we aan minstens het dubbele denken, willen we bredere duurzame ontwikkelingsdoelen realiseren, die zijn gericht op een einde aan extreme armoede, ongelijkheid, onrecht, conflict én klimaatverandering.

Het International Institute for Sustainable Development berekende dat we de energietransitie op een totaal ander niveau kunnen tillen als we maar 10-30% van alle huidige subsidies voor fossiele brandstoffen inzetten voor duurzame energie. Gemiddeld investeren we wereldwijd jaarlijks ongeveer 300 miljard dollar in hernieuwbare energievormen – tegenover 600-700 miljard voor olie- en gasproductie plus 400-500 miljard aan subsidies (heel even: hoe kan het dat we nog steeds geen BTW op vliegtickets betalen…?).

De Nationale Akademie der Wissenschaften Deutschlands bracht eind juli 2019 een vernietigend rapport uit over de klimaatprestaties van mijn geboorteland. De kernboodschap is een dringende vraag om een ‘sectoroverkoepelende en identieke’ prijs voor CO2-emissies, ver boven de prijsniveaus van nu. De opbrengsten moeten op transparante en sociaal draagbare wijze (denk aan de gele hesjes…) geïnvesteerd worden in klimaatmaatregelen. Niets nieuws onder de zon – wel is de toon verrassend scherp.

Daarnaast zullen we ook ons voedselpatroon moeten wijzigen. Elke seconde wordt een hectare regenwoud (een opslagplaats van CO2) gekapt of neer gebrand om ruimte te maken voor de teelt van veevoer. Het klimaatorgaan van de VN, de IPCC, heeft ons in een recent onderzoek wederom opgeroepen om minder dierlijk eiwit te consumeren, zeker met een almaar groeiende wereldbevolking. Het gezaghebbend tijdschrift The Lancet gaf eerder een studie in opdracht waarin een compromis tussen lekker en gezond vlees eten en het klimaat werd gezocht: 98 gram rood vlees per week (!), 203 gram gevogelte, 196 gram vis… voor carnivoren niet veel, maar anders best okay.

Het is allemaal zo moeilijk niet. We weten wat ons te doen staat. Nu!

Bron: Academy Magazine 2020