Nederland vergrijst en doordat de Babyboomers, het grootste cohort op de arbeidsmarkt, vanaf 2020 met pensioen is gegaan of binnenkort gaat. De personeelstekorten zijn overal, zeker ook in de zorg. Iedere werkgever zal het werk dus moeten organiseren om beschikbare mensen, machines en robots heen. Ook de zorg. Dat betekent dat de zorgsector de komende jaren veel werk zal terugduwen naar de samenleving. We zullen allemaal dus moeten leren ons werk te (re)combineren met zelfzorg en mantelzorg voor onze naasten. Daardoor daalt de zorgvraag en kunnen werkgevers in de zorg hun zorginstellingen toch redelijk draaiende houden.
Maar het verkleinen van de zorgvraag is pas een eerste stap, weet ik, niet alleen als trendwatcher die nu al met een derde boek over de zorg komt, maar ook als ervaringsdeskundige. De afgelopen jaren overleefde in twee hersenbloedingen, prostaatkanker en een gezwel in mijn rug waardoor ik een dwarslaesie dreigde te krijgen. En mijn man leeft met longkanker. Ik heb maandenlang in ziekenhuizen en revalidatie-instellingen gelegen. Daardoor kon ik nog beter koekeloeren in de zorg.
Al die zorgen over de onbeheersbare zorgkosten? Volstrekt niet nodig. Nieuwe technologie maakt de Zorg juist goedkoper. Ziektepreventie ook. Je zult gaan zien dat de overheid de komende jaren zwaar gaat inzetten op preventie: bestrijding van obesitas, rookverslaving. Te beginnen bij de jeugd op scholen. Alcoholisme is trouwens ook een groot probleem. 10 tot 20 procent van de Nederlanders drinkt teveel. Het veroorzaakt allerlei ziektes en problemen. Los je dat op, dan scheelt dat direct miljarden euro’s. En de techniek: iedereen heeft straks zijn medisch dossier op de smartphone. Alcoholisten krijgen zodra ze bij de slijter een fles whisky willen bestellen een waarschuwing: je kunt er beter vanaf blijven, kreng! Je hebt je limiet deze maand al bereikt. Als je deze fles koopt, gaat je zorgpremie omhoog.
Dat klinkt wellicht eng, die controle via je smartphone. Big Brother is watching you… Maar dat gaat wel gebeuren. En niet alleen in de zorg. Het Chinese social credits-systeem wordt straks ook in Europa ingevoerd. Daardoor wordt de surveillancesamenleving het nieuwe normaal, in de zorg en erbuiten.
Ziektepreventie wordt de grootste kostenbesparing in de zorg. Maar alcoholisten hoeven niets te vrezen. Er bestaat namelijk al een pilletje. Dat stop je in een glaasje water: klok, klok, klok. En dan ben je drie uur lang stomdronken. Daarna wordt je wakker en ben je weer fris en nuchter. Zelfs geen kater. Maar roken wordt ook steeds moeilijker gemaakt. Net zoals overmatig eten en te weinig bewegen. Ik ben een Bourgondiër. En ik slik veel medicijnen, waardoor mijn hormoonhuishouding in de war raakt Dus heb ik pretspekjes. Ik moet dus extra bewegen. Dat doe ik ook. Elke dag kilometers fietsen op de hometrainer en een keer per week zwemmen. Daardoor heb ik, ondanks mijn kwaaltjes, een ijzersterke conditie.
De Zorg gaat ook de-professionaliseren en informaliseren. Wat moeten we ons daarbij voorstellen? De mens is een zoogdier, we willen voor elkaar zorgen. Zorgverzekeraars spelen daar op in. Zij zullen een deel van het werk aan familie en vrienden overlaten, gecoacht door een virtuele verpleegkundige, bijvoorbeeld via WhatsApp of Facetime.
Mijn zus die in Suriname woont, is al een virtuele verpleegkundige: op Facebook vind je haar: Sabina Bakas. Ze coacht virtueel mantelzorgers in Nederland en Suriname. Gaat perfect. Ze is een van de beste verpleegkundigen van Suriname, met decennia ervaring in ziekenhuizen. En ze heeft mijn moeder die Parkinson had, tot aan haar dood thuis verpleegd en verzorgd. Ze heeft zichzelf nu opnieuw uitgevonden als virtuele verpleegkundige. Ik hoorde van een Almeers bedrijf dat in Lelystad 400 zorgwoningen gaat bouwen, waarin mensen elkaar in groepjes elkaar gaan helpen, bijvoorbeeld om een wond te verzorgen, of een injectie te geven, onder leiding van een virtueel verpleegkundige. De lamme helpt de blinde, eigenlijk. Een 70-jarige tilt straks een 80-jarige uit bed.
De technologie zorgt dus voor besparing. Naast de eerder genoemde preventie dus. In ons land zijn er 1 miljoen zombie-banen: mensen die lucht verplaatsen en zinloos werk doen. Iedere dokter, verpleegkundige, fysiotherapeut in ons land is 30 procent van zijn tijd kwijt aan administratie. Dat wordt weggenomen door de gezichtsherkennings-software. Daardoor stijgt de arbeidsproductiviteit in de zorg met minimaal 35%. Dan zijn in een klap alle zorgvacatures vervuld. Je krijgt daarna gewoon een afrekening waarbij het te declareren bedrag netjes wordt verdeeld over de dokter, ziekenhuis en verpleegkundige, en iedereen die eraan te pas kwam. Zoals bij Spotify gebeurt.
We moeten elkaar niet koste wat kost in leven proberen te houden, zeker voor wie dat helemaal niet meer wil.
Daar krijgen de componist, zangeres, drummer en gitarist ook naar gelang hun inbreng uitbetaald. Alleen die techniek bespaart al 8 miljard per jaar in de zorg, heeft Deloitte voor mij uitgerekend. En als iedere parttimer in ons land 2 of meer uur per week extra gaat werken zijn alle vacatures in het hele land in iedere branche vervuld. Maar dan moet de fiscus dat fiscaal aantrekkelijk maken. Nu werkt de fiscus niet voor maar tegen de mensen. Ga je als parttimer meer werken, dan verlies je subiet toeslagen etc. Foei!
Crisies zorgen voor stress. Alleen al door de gasrekening krijgen mensen stress, maar we hebben op dit moment geloof ik wel tien crises tegelijk. Zorgwerkgevers weten dat mensen zich mede daardoor ziekmelden. Er moet iets gebeuren. Ik adviseer ze : geef iedereen 5000 euro om door de komende hongerwinter te komen of lobby bij het ministerie van Financiën voor lagere belasting voor werknemers die langer willen gaan werken dan twee of drie dagen. Er moet echt serieus belastingvoordeel voor ze zijn. Dat vermindert de zorgen.
De laatste vijf jaar van ons leven zijn de zorgkosten evenveel als de tachtig jaar daarvoor. We moeten elkaar niet koste wat kost in leven proberen te houden, zeker voor wie dat helemaal niet meer wil. Dus je zult gaan zien dat euthanasie makkelijker wordt gemaakt. Ik noem dat de ‘doe-het-zelf-euthanasie’. In Zwitserland hebben ze dat al. Daar is een webwinkel waar je de Sarco kan kopen. Dat is een 3D-geprinte sarcofaag. Daar ga je in liggen, met je mooie pak aan. Het is immers je laatste optreden op Aarde. Je neemt nog lekker een wijntje. Je zegt ‘toedeloe’ tegen je partner. Dan gaat de Sarco dicht en komt er een soort slaapgas vrij waarbij je direct in slaap valt en niet meer wakker wordt. De Zwitsers noemen dat: ‘elegant sterven’. Binnen hun wetgeving kan dat daar gewoon. In Nederland nog niet. Maar je koopt dat ding straks gewoon online.
In al mijn lezingen, zowel in de zorg als in andere branches, gebruik ik ook zelfspot en vileine humor en geef ik mijn publiek positieve energie. Alleen gewonde mensen verwonden immers andere mensen. Ik ben heel optimistisch. Wie bang is voor de toekomst heeft de toekomst immers al half bedorven.
Trendwatcher Adjiedj Bakas is een internationaal veelgevraagd spreker op congressen en...
Offerte opvragen Bekijk het profiel